Sinice: niebezpieczeństwo dla zdrowia

Sinice - inaczej cyjanobakterie - to organizmy fotosyntetyczne występujące na całej kuli ziemskiej. Można je spotkać w wodach słodkich, morskich, źródłach solankowych i gorących, w glebie - są pionierami świata organicznego. Cyjanobakterie występują we wszystkich zbiornikach wodnych. Problemem stają się jedynie wówczas, gdy wzrasta ich ilość. Spośród około 2000 gatunków sinic około 40 tworzy zakwity.

W sprzyjających warunkach cyjanobakterie mogą się błyskawicznie rozmnażać powodując tzw. kwitnienie wody. Czynniki sprzyjające powstawaniu zakwitów wody to:

• nadmierna eutrofizacja (żyzność) zbiorników wodnych - napływ biogenów: azot, fosfor
• czynniki pogodowe: temperatura 15 - 30C, brak wiatru, duże nasłonecznienie
• wysokie pH wody

Sinice charakteryzują się dużymi możliwościami przystosowawczymi:

• są odporne na złe warunki tlenowe, wysokie pH
• wykorzystują wysokie spektrum światła
• rozwijają się przy niskim stosunku stężenia azotu do fosforu w wodzie, ponieważ potrafią wiązać wolny azot z powietrza
• posiadają duże rozmiary, co uniemożliwia ich wyjadanie przez organizmy zooplanktonu
• w komórkach sinic występuje wakuola gazowa, która umożliwia im zmianę ciężaru właściwego komórki i przemieszczanie się w pionie wody.

Zakwity częściej występują w jeziorach, najczęściej późnym latem i na początku jesieni. W optymalnych warunkach kwitnienie powstaje w około 2 dni i utrzymuje się przez około 5 - 7 dni.

Masowe zakwity sinic powodują najczęściej intensywne niebieskozielone zabarwienie wody oraz specyficzny zapach. W okresach bardzo intensywnego rozwoju zakwit może przybierać postać piany lub nawet kożucha gromadzącego się na powierzchni wody.

Kożuchy tworzone są przez komórki obumarłe oraz żywe i mogą być spychane przez wiatr i prąd wody do zatok oraz miejsc osłoniętych, gdzie nie są rozbijane przez fale i wiatr na mniejsze fragmenty. Mogą pozostawać tam przez długi czas.

Związki toksyczne produkowane przez sinice powodują u ludzi:
• uszkodzenia wątroby
• podrażniają układ nerwowy, działają na układ mięśniowo - nerwowy blokując mięśnie szkieletowe i oddechowe, co może powodować śmierć przez uduszenie
• uszkodzenia nerek, trzustki, śledziony, serca
• podrażniające skórę i błony śluzowe.

Zakwity sinic są dużym zagrożeniem dla zdrowia zwierząt i ludzi, ponieważ wiele ich gatunków zdolnych jest do produkcji toksyn. Spacerowanie, rekreacja, a przede wszystkim kąpiel w takiej wodzie jest bardzo niebezpieczna.

Zobacz też:

• Zbadano małopolskie kąpieliska: można się kąpać bezpiecznie!