Miał trafić do Kijowa, wojna pokrzyżowała plany. Wyjątkowy miecz hetmana Sahajdacznego prezentowany na Wawelu

FLESZ - Marcin Mamoń o pomocy humanitarnej dla Ukrainy

Prezentowany w Sali Pod Orłem Zamku Królewskiego na Wawelu miecz hetmana Piotra Konaszewicza-Sahajdacznego uważany jest za dar królewicza Władysława Zygmunta Wazy, późniejszego króla Władysława IV. To eksponat niezwykle ważny dla historii Ukrainy.

Hetman kozacki Piotr Konaszewicz-Sahajdaczny wraz ze swoimi oddziałami wsparł skutecznie Polaków w obronie twierdzy chocimskiej przed Turkami w dniach 2 września - 9 października 1621 roku. Dowódca został w tej bitwie ciężko ranny. Między 19 a 22 października królewicz Władysław Zygmunt Waza pożegnał się z hetmanem wyjeżdżającym do Kijowa, obdarowując go parą koni i własną lektyką, a także szczerozłotym naszyjnikiem na fiołkowej wstążce, na którego rewersie znajdował się wizerunek Zygmunta III zdobiony rubinami, a na awersie – orzeł herbowy wysadzany szafirami. Królewicz osobiście włożył naszyjnik Sahajdacznemu, ucałowawszy go w głowę. W wyniku odniesionych ran hetman zmarł 20 marca 1622 roku w Kijowie.

W 2020 roku został uznany za świętego przez Synod Prawosławnego Kościoła Ukrainy.

Związek miecza z bitwą chocimską potwierdza napis na awersie głowni: „VLADISLAVS + Konasevicio Koszovio ad Chocimum Contra Osmanum”, co można przetłumaczyć: "Władysław - Koszowemu Konaszewiczowi pod Chocimiem przeciw Osmanom". (Koszowy to wysoka ranga dowódcy wojsk kozackich).

Broń powstała z całą pewnością jeszcze około połowy XVI stulecia i pełniła pierwotnie funkcję insygnium władzy sądowniczej ("gladius iustitiae" – "miecz sprawiedliwości"), na co wskazuje przedstawienie Sądu Salomona na tarczce jelca. Sąd Salomonowy to scena opisana w Pierwszej Księdze Królewskiej, ukazująca wzór mądrego i sprawiedliwego sądzenia.

Miecz eksponowany jest w Sali Pod Orłem Zamku Królewskiego na Wawelu. Obok znajduje się również portret konny królewicza Władysława Zygmunta Wazy, który ukazuje późniejszego króla Polski jako dowódcę. W tle przedstawiona została panorama obozu wojskowego podczas zwycięskiej bitwy pod Chocimiem w roku 1621.

W tej samej sali eksponowany jest także obraz Stanisław Żółkiewski przedstawia królowi Zygmuntowi III i królewiczowi Władysławowi na sejmie w roku 1611 pojmanych carów Szujskich ze zbiorów Lwowskiego Muzeum Historycznego. W zbiorach wawelskich miecz znajduje się od 1947 roku. Wcześniej był eksponowany wśród historycznych militariów w sali marszałkowskiej zamku w Suchej Beskidzkiej.

Jeszcze tylko do 6 marca można zwiedzić wystawę czasową "Wazy, serwisy, misy... Osiemnastowieczne srebra, porcelana i szkło ze zbiorów Zamku Królewskiego na Wawelu". A do 13 marca – przed dłuższą przerwą – będzie można zwiedzać Reprezentacyjne Komnaty Królewskie wraz z zorganizowanymi w tych przestrzeniach wystawami i pokazami czasowymi oraz wystawę stałą "Sztuka Wschodu. Namioty tureckie". Pozostałe wystawy pozostają otwarte i dostępne są w zwyczajnych porach zwiedzania.

Zamek Królewski na Wawelu zaprasza wszystkie osoby, które znalazły schronienie w Polsce, do bezpłatnego zwiedzania wawelskich zbiorów.