Ptasie zdrady w niepewnych czasach: Badacze z UJ odkrywają, że samice częściej zdradzają partnerów pod wpływem warunków środowiskowych

Wierność wśród ptaków to zagadnienie, które od dawna intryguje naukowców i entuzjastów przyrody. Czy samice ptaków są lojalne wobec swoich partnerów, czy też zdradzają ich z innymi samcami? Badania wskazują, że kopulacje pozapartnerskie, czyli z innym samcem niż regularny partner, są częstą strategią rozrodczą w świecie ptaków. Wszakże, mimo że wiele gatunków ptaków, podobnie jak ludzie, tworzy monogamiczne pary, to jednak u ponad 90% z nich odkryto występowanie potomstwa spoza pary.

Każde zachowanie w naturze wiąże się z określonymi kosztami i korzyściami. Samica zdradzająca swojego partnera naraża się na ryzyko utraty jego wsparcia, które jest niezbędne w procesie wychowywania młodych. Dodatkowo, kopulacje pozapartnerskie mogą prowadzić do przenoszenia chorób, a także wymagają więcej czasu i energii, które są szczególnie cenne w krótkim sezonie lęgowym.

- Analizując metadane z 240 badań przeprowadzonych na 165 gatunkach ptaków wykazano, że warunki środowiskowe (czyli warunki klimatyczne, położenie geograficzne, produkcja pierwotna) wpływają na prawdopodobieństwo zaangażowania się w kopulacje pozapartnerskie u ptaków. Ta istotna część projektu dostarczyła pewnego wglądu w procesy ekologiczne, które kierują różnymi wzorcami wyboru partnera poza parą u ptaków - informuje krakowska uczelnia.

Hipoteza znaną jako "bet-hedging hypothesis" sugeruje, że samice mogą angażować się w kopulacje pozapartnerskie, aby zdywersyfikować geny swojego potomstwa i zwiększyć jego szanse na przetrwanie w niepewnych warunkach środowiskowych. W ten sposób przynajmniej część potomstwa może zyskać geny, które mogą się okazać korzystne w zmiennych warunkach środowiskowych, a których nie posiada partner socjalny. Co więcej, potomstwo z kopulacji pozapartnerskich może być lepszej "jakości", co oznacza, że będzie sobie lepiej radzić w niekorzystnych warunkach środowiska.

- Liczne badania, w tym również prowadzone i opublikowane przez dr hab. Anetę Arct w czasopiśmie "Behavioral Ecology and Sociobiology", potwierdzają, że potomstwo spoza pary socjalnej ma wyższe dostosowanie, a zatem większe szanse przeżycia i reprodukcji. Samice mogą również zdradzać swojego partnera w celu uniknięcia chowu wsobnego, czyli kojarzenia się osobników blisko spokrewnionych, co może prowadzić do szeregu negatywnych konsekwencji dla potomstwa. Istotnie, wyniki badań meta-analitycznych przedstawionych przez zespół dr hab. Anety Arct w 2015 roku w czasopiśmie "Behavioral Ecology", wykazały, że samice ptaków skojarzone z partnerem bardziej podobnym genetycznie do nich samych częściej posiadały potomstwo spoza pary - przekazuje Uniwersytet Jagielloński.

Sikora modra to ptak, który cieszy się sympatią zarówno badaczy, jak i miłośników przyrody. Chociaż sikorki, podobnie jak ludzie, tworzą monogamiczne pary, badania prowadzone przez dr hab. Anetę Arct pokazują, że prowadzą one również sekretne życie. Może to być strategia, którą wykorzystują do radzenia sobie ze zmieniającymi się warunkami środowiska.

Wyniki projektu mogą przyczynić się do rozwiązania jednej z największych zagadek ewolucyjnych, jaką jest pytanie: dlaczego samice tak często angażują się w kojarzenia pozapartnerskie" - podkreślają przedstawiciele UJ. Badania te mogą również rzucić nowe światło na ewolucję zachowań seksualnych ludzi i innych gatunków zwierząt, a także przyczyniają się do lepszego zrozumienia ograniczeń plastyczności fenotypowej, co jest kluczowe dla zachowania różnorodności biologicznej.

Sztuczna inteligencja - czy świat stanie się lepszy?