Nasza Historia. Jak Józef Dietl kołtuny w Galicji poobcinał [ZDJĘCIA]

Zaczął od wyglądu ulic, wydając jedną ósmą budżetu Krakowa na ich wybrukowanie. Do dziś w wielu miejscach można spotkać charakterystyczną kostkę z czerwonego porfiru. Potem przyszła kolej na uliczne oświetlenie, uporządkowanie numeracji domów i ujednolicenie nazewnictwa ulic. Następnie wszystkie realności zostały policzone i wciągnięte do rejestrów, a specjalna komisja przeprowadziła ich gruntowny przegląd i zarządziła rozmaite naprawy.

Rozpoczęto też walkę z ogólnie pojętym brudem. Na pierwszy ogień poszły śmieci leżące na ulicach oraz składy rupieci na strychach. Burzono stare rudery, wypędzając z nich dzikich lokatorów, zaprowadzano czystość w jatkach mięsnych na Kazimierzu i na wszystkich targowiskach.

Być może wszystkiego tego zdołał Dietl dokonać dzięki - jakbyśmy dziś powiedzieli - dobrym genom. Urodził się w 1804 r. w Przedbużu koło Sambora, w ubogiej niemiecko-polskiej rodzinie. Przyzwyczajony od młodości do ciężkiej pracy, łączył w sobie najlepsze cechy obu narodów. Niemiecka solidność doskonale współgrała z polską romantyczną naturą. Sam o sobie mawiał, że jest "uparty jak Rusin, wytrwały jak Niemiec, a ochoczy jak Polak".

Choć nie całe krakowskie „plugastwo” udało się Dietlowi wykorzenić, z jednym jego przejawem poradził sobie wyśmienicie. Stoczył otóż zwycięską walkę z kołtunem. Nie chodzi o młodopolskiego filistra, czyli pogardzanego przez dekadentów mieszczucha, który nie chodził na sztuki Wyspiańskiego i nie czytał Przybyszewskiego.

Idzie o chorobę zwaną po łacinie Plica polonica (Kołtun polski), a po niemiecku - Weichselzopf (Warkocz znad Wisły). Kołtun był czymś w rodzaju współczesnych dredów, tyle tylko, że otrzymywano go w sposób naturalny, przy pomocy całkowitego zaniedbania higieny oraz wszy, które, drażniąc skórę, powodowały ropny wysięk zlepiający włosy. Chorobę tę, wspominaną już w księgach Długosza pod rokiem 1228, traktowano z niepojętą, prawie nabożną czcią. Choć można ją było usunąć jednym ruchem brzytwy, nikt tego nie robił, a to z powodu ludowych wierzeń, wedle których kołtun miał chronić przed różnymi przypadłościami. Osobliwie przed syfilisem poprzez wyciąganie złych miazmatów z ciała i lokowanie ich we włosach.

Żeby pokonać zabobon Dietl uciekł się do fortelu. Jakiego – o tym w miesięczniku Nasza Historia. Ponadto na stu stronach styczniowego wydania m.in.:

KRAKÓW i MAŁOPOLSKA

Tajemnice Szczerbca. Rzecz o mieczu koronacyjnym polskich królów - bezcennym eksponacie ze Skarbca Koronnego na Wawelu. Wciąż nie wiadomo, kto go wykuł i co znaczą niektóre wyryte na nim symbole.

Okupanci w komitecie. Było ich kilkudziesięciu. Podstępem opanowali partyjną twierdzę w Krakowie. Milicja nie interweniowała, bo w styczniu 1990 r. „komuna straciła już zęby”. Dotarliśmy do bohaterów okupacji Komitetu Krakowskiego PZPR.

Afera w Grand Hotelu. Przypomina sensację ze stycznia 1932 r. Słynącej z urody i bujnego życia Marii Ciunkiewiczowej, podejrzewanej o szpiegostwo na rzecz bolszewickiej Rosji, z hotelowego pokoju w Krakowie skradziono wielką gotówkę, kilka futer i diamentową biżuterię.

Księga chamów. Lustracyjne dzieło szlachcica spod Krakowa. Dlaczego XVII-wieczny spis plebejuszy podających się za szlachciców wydano drukiem dopiero w czasach Gomułki?

Jak AK-owcy wystraszyli Hansa Franka. Przeprowadzony pod Niepołomicami zamach oddziału „Błyskawica” wymierzony był w niemiecki pociąg. Tak się złożyło, że jechał nim do Lwowa generalny gubernator.

Lato z piękną agentką. Historia unikatowego zdjęcia z 1950 roku, pochodzącego z krakowskiego archiwum Adama Macedońskiego. Na fotografii widać Blankę Kaczorowską, donosicielkę gestapo, która po wojnie przeszła na usługi komunistycznego wywiadu.

Szalony lot pod mostem. W styczniu 1930 r. Jan Sołtykowski trzykrotnie przeleciał awionetką pod przęsłem mostu Dębnickiego w Krakowie, tuż nad zamarzniętą powierzchnią Wisły. Jak młody pilot tłumaczył się ze swego wyczynu?

KRAJ i ŚWIAT

W oczekiwaniu na III wojnę światową. Nikt nie chciał tak mocno jak Polacy konfrontacji między Wschodem i Zachodem. Polska armia na Zachodzie starała się przez lata zachować gotowość bojową. W jaki sposób?

Irena i jej generał. Mogli być pierwszą parą odrodzonej Polski. Opisujemy płomienny romans generała Władysława Andersa z piękną aktorką.

Prawdziwy Hans Kloss. Było ich co najmniej trzech. Przedstawiamy sylwetki głęboko zakonspirowanych agentów, którzy mogli być inspiracją dla scenarzystów „Stawki większej niż życie”.

Klątwa rodu Frykowskich. To niezwykle barwna historia o ponurym zakończeniu. Przypominamy drogę Wojciecha Frykowskiego od nocnego życia Warszawy aż do śmierci z rąk Charlesa Mansona.

Sztyletnicy - Kedyw Powstania Styczniowego. W szeregach powstańców 1863 roku działała tajna struktura skrytobójców i zamachowców.

Generał Kiszczak poluje na gejów. Operacja „Hiacynt”, czyli milicyjne uderzenie w 12 tysięcy polskich homoseksualistów. Odsłaniamy kulisy tej akcji.

Kościół pod wezwaniem Bieruta. Historia ruchu księży-patriotów, za pomocą którego komuniści chcieli rozsadzić Kościół od środka.

Ofensywa w Ardenach. Zimowy kontratak niemieckich wojsk miał zatrzymać natarcie Aliantów na froncie zachodnim i odmienić losy II wojny światowej. Jakie szanse miały osłabione oddziały Wehrmachtu i SS, by w grudniu 1944 roku zatrzymać nieuchronne?

Stalin bierze pełnię władzy. Morderstwo Siergieja Kirowa, ważnego działacza bolszewickiego, w grudniu 1934 r., stało się dla Józefa Stalina pretekstem o gigantycznej czystki w partii i armii. Do 1939 r. do łagrów trafiło półtora miliona członków partii bolszewickiej, a Stalin zyskał nieograniczoną władzę w kraju.

Miłosny trójkąt III Rzeszy. Joseph Goebbels, jego żona oraz Adolf Hitler - tę trójkę łączyło coś więcej niż tylko wiara w narodowy socjalizm.

KULTURA POPULARNA

Polka, która rozkochała w sobie Hollywood. Historia pięknej, zdolnej i niepokornej Poli Negri, polskiej aktorki, która podbiła międzynarodowe kino nieme, a za sprawą głośnych romansów z Charlie Chaplinem i Rudolfem Valentino, stała się niekwestionowanym symbolem seksu.

Moda, sztuka, rozrywka - m.in. historia kultowego trencza Burberry, podwodnych fotografii Bruce’a Mozarta i nowojorskiego Flatironu - budynku w kształcie żelazka, jednego z pierwszych na świecie wieżowców o stalowej konstrukcji.

Stary technik i historia kalkulatora. Od starożytnego abakusa (prekursora liczydła) po komputerowe aplikacje liczące.

Kolekcjonerka wielkich nazwisk. Romanse Lou Andreas-Salomé - rosyjskiej arystokratki, która uwiodła m.in. Nietzschego i Freuda.

Kuchnia, a w niej o słodkościach w starym i nowym wydaniu. W roli głównej staropolskie wariacje na temat cukru i ciasto cukiniowe.

Codziennie rano najświeższe informacje, zdjęcia i video z regionu. Zapisz się do newslettera!