Rowerem z Podgórza do Niepołomic prawobrzeżnym wałem Wisły

Kraków w bardzo małym stopniu korzysta z dobrodziejstwa, jakim jest rzeka Wisła. Wiele osób traktuje ją jako przeszkodę dla rozwoju miasta. To fakt - rzeka wymaga budowy kosztownych mostów, ale za to jej bulwary są naturalnym parkiem w środku miasta, czego wielu zdaje się nie zauważać. O tym, że może być inaczej, przekonuje przykład trasy pieszo-rowerowej po wałach Wisły z Dębnik, przez Pychowice, Bodzów, Kostrze, aż do Toru Kajakowego "Kolna" przy starorzeczu Wisły w Tyńcu.

W słoneczne weekendy, z trasy tej korzystają tłumy krakowian, z czego można wnioskować, jak olbrzymie jest zapotrzebowanie na tego typu inwestycje. Zdają się tego nie zauważać nasi politycy, którzy wolą uszczęśliwiać nas kolejnymi pomnikami. Stąd też moja propozycja rozbudowy rekreacyjnej trasy po wałach Wisły na odcinku od Podgórza do Stopnia Wodnego Przewóz, położonego tuż przy granicy z Niepołomicami - trasa ta (wraz z odcinkiem Tyniec - Podgórze) stałaby się osią rekreacyjną Krakowa.

Obecny stan ścieżek rekreacyjnych wzdłuż Wisły dobrze dokumentuje ta mapa

Jadąc z Tyńca do Krakowa, wzdłuż prawego brzegu Wisły, bez problemu dostaniemy się jedynie do Podgórza. Za placem Bohaterów Getta rozpoczynają się schody nie do przeskoczenia - wały są tak silnie zachwaszczone, że ciężko się po nich poruszać nawet pieszo.

Trasa Podgórze - Niepołomice

Z placu Bohaterów Getta trzeba poprowadzić ścieżkę bulwarami bądź wałem Wisły aż do Stopnia Wodnego Dąbie. Ta cześć trasy aktywizowałaby rekreacyjnie tereny Zabłocia (dodatkowo przebiegałaby w pobliżu przystanku tramwaju wodnego), dzięki czemu studenci Krakowskiej Akademii byliby zadowoleni z nowej jakości przestrzeni wokół uczelni.

Atrakcją jest także sam Stopień Wodny Dąbie wraz z elektrownią.

Dalej ścieżka przebiegałaby wzdłuż ulicy Stoczniowców do skrzyżowania z Nowohucką, a następnie wzdłuż Nowohuckiej do mostu na Wiśle. Ta cześć trasy będzie z pewnością najmniej przyjemna, jednak nie ma innego sposobu na to, by ominąć basen portowy, który znajduje się nieopodal (budowa kładki nad basenem byłaby zbyt kosztowna).

Od mostu w ciągu ulicy Nowohuckiej trasa prowadziłaby już w całości po wałach Wisły. Niedaleko położony jest Fort Lasówka - w przyszłości ważne miejsce rekreacji na mapie Krakowa, a także kompleks boisk Orlik wraz z Parkiem Ogród-Płaszów. Z planowanej trasy można też łatwo dojechać do zbiornika Bagry oraz Stawu Płaszowskiego.

Trasa Tyniecka/fot.Marcin Hyła

Trasa mija także most Wandy, z którego ścieżka rowerowa prowadzi do Lasku Mogilskiego i Łęgowskiego, a także do Opactwa Cystersów w Mogile. W niedużej odległości znajdują się także zbiorniki w Brzegach. Obecnie jest to czynna żwirownia, jednak w kolejnych latach należy spodziewać się zmiany jej charakteru na bardziej rekreacyjny (pamiętajmy, że Bagry, Przylasek Rusiecki i Kryspinów to także dawne żwirownie).

Trasa zakończy się przy granicach Krakowa w okolicach Stopnia Wodnego Przewóz. Gdyby udostępnić pieszym i rowerzystom kładkę na tym stopniu, otrzymalibyśmy połączenie z drugim brzegiem Wisły i w konsekwencji możliwość przedłużenia trasy aż do rekreacyjnego terenu Przylasku Rusieckiego.

W przyszłości można pomyśleć nad kontynuacją trasy w kierunku Puszczy Niepołomickiej. Jej przebieg został częściowo opisany w MPZP dla obszaru Kraków Rybitwy Północ, gdzie została oznaczona jako "trasa pieszo-rowerowa, zlokalizowana na wale wzdłuż prawego brzegu Wisły - KXR, o szerokości 3,5m".

W przyszłości trasę tę urozmaicą dwa mosty:
- pierwszy, w ciągu trzeciej obwodnicy miasta (Trasa Ciepłownicza), zlokalizowany będzie w okolicy Fortu Lasówka i osiedla Lipska;
- drugi, w ciągu trasy S-7, powstanie w okolicy Przewozu i Łutni.

Trasa lewym brzegiem Wisły - za i przeciw

Naturalne w tym miejscu staje się pytanie, dlaczego trasę prowadzić prawym brzegiem Wisły, a nie lewym? Oczywiście, najlepiej byłoby wybudować trasy po obu brzegach, jednak budowa na lewym napotyka większe problemy.

Niewątpliwym plusem lewego brzegu Wisły w tamtym rejonie jest bliskość lasków: Mogilskiego i Łęgowskiego, a także Opactwa Cystersów w Mogile. Ale są też i minusy tego wariantu:
- konieczność ominięcia Białuchy albo budowy nad nią mostu (kosztowny obiekt inżynieryjny);
- wzdłuż wałów równolegle przebiega linia kolejowa, a w przyszłości także ulica Arctowskiego w standardzie 2x2;
- Trasa Ciepłownicza przetnie naszą trasę na prawym brzegu Wisły pod kątem 90 stopni, tymczasem na brzegu lewym będzie przebiegać równolegle do ścieżki pieszo-rowerowej, co z pewnością wpłynie negatywnie na rekreacyjną atrakcyjność trasy;
- na lewym brzegu Wisły jest zlokalizowana także Elektrociepłownia Kraków;
- dalej wzdłuż trasy napotkamy także składowisko odpadów Elektrociepłowni Kraków, zbiorniki sedymentacyjne kombinatu, a także oczyszczalnię ścieków Kujawy;
- dużo większym problemem jest nieużywany obecnie port rzeczny Kujawy .

Ominięcie portu też jest jakąś opcją, ale w przeciwieństwie do portu przy Stopniu Wodnym Dąbie, tego w Kujawach nie da się łatwo ominąć, adaptując do tego celu inną trasę przejazdu (a trasa wokół portu to dodatkowe ok. 3,5 km).

_Trasa Tyniecka/fot. Marcin Hyła
_Druga opcja to most nad ujściem portu. Z pewnością byłaby to atrakcja, jednak jej koszty - niewspółmiernie duże do rezultatu. Kształt mostu musi współgrać z przeznaczeniem portu: z pewnością kładka nie przeszkadzałaby przemysłowym barkom, jednak wobec braku perspektyw rozwoju portu w Kujawach jako przemysłowego, warto też rozważyć jego inne przeznaczenie, np. jako mariny dla łodzi i żaglówek mieszkańców Krakowa. Takie przeznaczenie portu wymusiłoby zbudowanie kładki w systemie umożliwiającym przepływ żaglówek.

Rozważając priorytety dla obu tras, warto zauważyć, że tereny wzdłuż trasy na prawym brzegu Wisły są gęściej zaludnione (Zabłocie, osiedle KTBS przy Nowohuckiej, osiedle Lasówka, Lipska i Mały Płaszów), więc realizacja tego wariantu przyniesie bezpośrednią korzyść większej liczbie mieszkańców naszego miasta.

Na korzyść prawobrzeżnego wariantu przemawia także fakt, że na prawym brzegu Wisły są zarówno Niepołomice, jak i sama olbrzymia przecież Puszcza Niepołomicka - praktyczny cel wielu wycieczek rekreacyjnych.

Stan wałów a realizacja ścieżki

Przed realizacją proponowanej przeze mnie trasy, należy podnieść i zagęścić obwałowania Wisły, w przeciwnym wypadku za kilka lat zajdzie potrzeba zrywania asfaltu w związku z modernizacją wałów. O zakres prac zapytałem w Małopolskim Zarządzie Melioracji i Urządzeń Wodnych w Krakowie, gdzie dowiedziałem się, że planowana jest modernizacja wału na odcinku od stopnia Dąbie do stopnia Przewóz poprzez jego podwyższenie. W związku z tym, ewentualna realizacja ścieżki byłaby możliwa w czasie planowanej przebudowy. MZMiUW posiada koncepcję programowo-przestrzennej przebudowy tych wałów, ale niestety nie dysponuje informacjami, kiedy dokładnie przewidywana jest ta przebudowa, gdyż zależy to od zdolności finansowej budżetu (niestety nie uzyskałem informacji, o który budżet chodzi).

Warto zwrócić uwagę na kilka faktów:
- w tym wypadku kosztowna jest nie tyle budowa asfaltowej ścieżki po wałach Wisły, co sama modernizacja obwałowań. Trzeba zaznaczyć, że samo wyasfaltowanie wałów podniesie ich trwałość i żywotność;
- modernizacja wałów to być albo nie być dla olbrzymich terenów w Krakowie: Zabłocia, Płaszowa, Rybitw, Łęgu, Mogiły i wielu innych.

Warto prześledzić mapę stref zalewowych Krakowa - w zasięgu wód zalewowych jest także Elektrociepłownia Kraków oraz Oczyszczalnia Ścieków Płaszów - trudno wyobrazić sobie rozmiar katastrofy ekologiczno-ekonomicznej, jaka dotknęłaby Kraków po zalaniu tych dwóch strategicznych dla życia miasta terenów. Mając na uwadze to, jakie znaczenie posiada dla Krakowa modernizacja wałów Wisły, trudno zrozumieć, dlaczego już od kilku lat nie jeździmy po odremontowanych wałach. Czy w Polsce musi dojść do tragedii, zanim ktoś się tym zajmie?

Nie ulega wątpliwości, że modernizacja wałów przeciwpowodziowych, a także budowa na nich proponowanej przeze mnie trasy, powinna być ważnym punktem debaty przed tegorocznymi wyborami samorządowymi. Czekam na Wasze zdanie w poruszonym przeze mnie temacie.