Profesor János Kornai Doktorem Honoris Causa UEK

János Kornai był badaczem na Harvardzie, krytykiem komunistycznego systemu, przyczynił się do ideologicznego przygotowania rewolucji węgierskiej. Był ponadto wpływowym teoretykiem transformacji gospodarki socjalistycznej.

- Jego koncepcje weszły tak głęboko do naszego myślenia, że nikomu nie przychodzi do głowy podpierać się cytatami z Jego prac – pisze w recenzji doktoratu profesor Marek Belka. Z kolei prof. Jerzy Hausner zakończył laudację promotorską słowami: – Profesor Kornai wywarł ogromny wpływ na zrozumienie słabości gospodarki socjalistycznej i wybitnie przyczynił się do jej transformacji.

Laureat nie krył wzruszenia. - Nadanie mi tytułu doktora honoris causa uważam za wyjątkowe wyróżnienie – dziękował Honorowy Doktor. - Muszę jednak dodać, że przyjemność w czasie żniw jest poprzedzona ciężką pracą w czasie orki i siewu oraz bezustanną troską o to, czy zbiory nie zostaną zniszczone przez gradobicie lub nawałnicę. I w niektórych latach tak się dzieje, że mozolna praca nie wydaje owoców, a rolnik nie doczekuje szczęśliwego momentu żniw.

Profesor Kornai wygłosił ponadto wykład „Dole i niedole badacza”. Pod koniec odczytu zwrócił się do młodych naukowców, by przygotowali się na wzloty i upadki. Dodał jednak, że jeśli ktoś kocha ten fach, będzie miał „plony”.

János Kornai

János Kornai jest obecnie Allie S. Freed Professor of Economics Emeritus na Uniwersytecie Harvarda. W latach 1992–2002 pracował w Collegium Budapest, a od października 2002 roku jest emerytowanym pracownikiem tej Uczelni.

Praca doktorska J. Kornaia, zatytułowana Overcentralization, napisana przed rewolucją węgierską 1956 roku, a opublikowana w 1959 roku przez Oxford University Press, była pierwszą krytyczną książką na temat gospodarki nakazowej napisaną przez „człowieka stamtąd”, czyli obywatela państwa komunistycznego. W okresie późniejszym, nie uczestnicząc w jałowych debatach na temat teoretycznego potencjału socjalizmu, J. Kornai zmienił optykę zainteresowań badawczych, koncentrując się na pozytywnej, opartej na faktach i wysoce krytycznej analizie istniejącego systemu komunistycznego. Jego najbardziej uznaną pracą na ten temat jest The Economics of Shortage, w której dowodzi, że chroniczne niedostatki nie wynikają z błędnego planowania bądź niewłaściwych cen, lecz z systemowego, a więc nieuchronnego sposobu funkcjonowania tradycyjnego, „klasycznego” systemu komunistycznego. Książka została przetłumaczona na wiele języków, a jej sprzedaż tylko w Chinach osiągnęła poziom ponad stu tysięcy egzemplarzy. Podsumowaniem jego teorii na temat socjalizmu jest praca pt. The Socialist System.

Wydarzenia ostatniej dekady spowodowały zwrot w jego zainteresowaniach badawczych. W 1989 roku opublikował The Road to a Free Economy, pierwszą książkę nakreślającą zadania okresu transformacji. Książka ukazała się w siedemnastu językach, zarówno na Wschodzie, jak i w krajach zachodnich. J. Kornai jest autorem kilku analiz na temat kluczowych problemów okresu przejściowego – prywatyzacji, makrostabilizacji oraz reform państwa opiekuńczego.

János Kornai pełnił funkcję prezesa Towarzystwa Ekonometrycznego, prezesa Europejskiego Stowarzyszenia Ekonomicznego, jak również prezesa Międzynarodowego Stowarzyszenia Ekonomicznego. Jest członkiem Węgierskiej Akademii Nauk oraz pięciu innych Akademii. Jest doktorem honoris causa kilku prestiżowych uniwersytetów. W uznaniu osiągnięć naukowych otrzymał najwyższe odznaczenia węgierskie. Jest również laureatem odznaczeń zagranicznych, m.in. Nagrody Seidmana (USA) i Nagrody Humboldta (Niemcy). Został także odznaczony Orderem Legii Honorowej.