Dlaczego wydawnictwo Znak wydaje książki Jana Grossa?

Kącik recenzenta: Recenzje filmowe, książkowe, teatralne i muzyczne

Książka Jana Grossa "Złote żniwa" ukaże się w marcu nakładem krakowskiego "Znaku" (dokładnie 10 marca), ale już wzbudza wielkie kontrowersje. Przeciwnicy Grossa zastanawiają się, jak to możliwe, że Znak wydaje kolejną książkę znanego socjologa. Wśród nich jest m.in. ks. Tadeusz Isakowicz-Zaleski, który na swojej stronie internetowej zamieścił fragmenty "Złotych żniw". "Zamieszczam cały rozdział z książki "Złote żniwa". Czynię to w imię zasady pro publico bono, gdyż polscy katolicy mają prawo poznać tekst, który ich szkaluje, a który już wkrótce będzie wydany przez środowisko określające się jako katolickie" - napisał ks. Isakowicz-Zalewski.

Ks. Tadeusz wystosował również list do wydawnictwa, w którym pisze: "Jako autor dwóch książek wydanych w "Znaku" wstydzę się za Wasze Wydawnictwo, zwłaszcza, że ów intelektualny gniot macie Państwo zamiar wydawać wraz książkami Ojca Świętego Benedykta XVI".

- Nie będziemy odpisywać duchownemu na list, bowiem sam zaznaczył na końcu, iż ma on charakter otwarty i nie oczekuje od nas odpowiedzi - przyznał Henryk Woźniakowski, prezes Znaku.

Dlaczego więc mimo wielu kontrowersji wydawnictwo zdecydowało się wydać książkę Grossa?

- Żydom Znak poświęcał szczególnie dużo uwagi, dlatego, że los tej wspólnoty, obejmującej większość europejskiego żydostwa, w jej historycznym kształcie został zamknięty w wyniku Holocaustu, ten zaś wykonany został niemieckimi rękami, ale na ziemiach polskich i na oczach Polaków. A to już samo nakłada na nas szczególne zobowiązanie - wyjaśnił Henryk Woźniakowski, prezes Znaku.

Prezes Znaku zaznaczył również, że książka zostaje wydana w kontekście książek przezwyciężających stereotypy wobec dalszych i bliższych sąsiadów, a także tych, które pokazują relacje polsko-żydowskie czy chrześcijańsko-żydowskie we wszystkich jasnych i mrocznych aspektach. - Takiej pracy pamięci zwykliśmy się domagać od naszych sąsiadów, tych, którzy w przeszłości przeciwko nam, Polakom zawinili, a ich potomkowie nie chcą się do tego przyznać. Jednak dopominając się tego od innych, warto, a wręcz należy zaczynać od siebie i zgodnie z prawdą historyczną, poddawać rewizji i weryfikacji naszą własną pamięć.

- Ta książka nie szuka okoliczności łagodzących. Ambicja jej jest wprowadzenie tych trudnych i okrutnych faktów do świadomości Polaków i to jest podstawowa przyczyna, dla której Znak tę książkę wydaje. Ciężko myśleć o tym projekcie w sensie biznesowym. Ewentualny zysk ze sprzedaży chcemy przeznaczyć na cel charytatywno-społeczny - dodał Woźniakowski.

Złote żniwa to esej historyczny Jana Tomasza Grossa i Ireny Grudzińskiej-Gross. Polscy intelektualiści zajmują się przemilczanym aspektem stosunków polsko-żydowskich w czasie drugiej wojny światowej. Zaskakuje odwaga, z jaką autorzy podchodzą do zasadniczego tematu książki: roli chciwości Polaków i innych narodowości wobec Żydów podczas Zagłady.

Jan Tomasz Gross - zamieszkały w USA polski socjolog zajmujący się naukami politycznymi i społecznymi, a w tym kontekście szczególnie problematyką wojenną. Urodził się w 1947 roku w Warszawie. W roku 1965 rozpoczął naukę na Uniwersytecie Warszawskim. Aresztowany za udział w wydarzeniach marcowych w 1968 roku, po zwolnieniu wyjechał z Polski wraz z rodzicami. Studia kontynuował w Stanach Zjednoczonych. W 1975 uzyskał doktorat na uniwersytecie Yale i tam w następnych latach wykładał. Pracował także na Emory University w Atlancie oraz na New York University. Obecnie jest profesorem uniwersytetu w Princeton. Był stypendystą fundacji Guggenheima, Rockefellera oraz Fulbrighta. Współzakładał emigracyjny kwartalnik poświęcony historii - "Aneks". Jego prace, pisane w języku polskim i angielskim, tłumaczone były na francuski, niemiecki, rosyjski, hebrajski, rumuński i ukraiński. Najważniejsze z nich to monografie: Polish Society Under German Occupation - Generalgouvernement , 1939–1944 (1979) i Revolution from Abroad: Soviet Conquest of Poland's Western Ukraine and Western Belorussia (1988).

Jan Tomasz Gross
współpraca Irena Grudzińska-Gross 
Złote żniwa
Rzecz o tym, co się działo na obrzeżach Zagłady Żydów
data premiery: 10 marzec 2011

Zobacz też: Kultura w Krakowie