Kraków, którego już nie ma: Willa Różnowskich

Zobacz też: 110 lat tramwaju elektrycznego w Krakowie

Dom zbudowano w 1891 roku, na terenie, który wówczas należał do wsi Dębniki, nienależącej jeszcze do miasta, ale będącej oddzielną gminą, leżącą w powiecie wielickim.

Grunt pod budowę był niepewny, podmokły, a same bulwary stale były zagrożone powodzią. Odpowiedzialnym za budowę bulwarów wiślanych był Roman Ingarden, który nie krył, że ukształtowanie wysokiej skarpy dębnickiej znacznie zwiększa zagrożenie powodziowe Krakowa. Wisła spiętrzała się w zwężeniu pod Wawelem tak znacznie, że poziom wody potrafił być od 90 do 120 cm wyższy od średniego.

Mimo to, zdecydowano się na postawienie w tym miejscu willi, która doskonale komponowała się z krajobrazem Wawelu i Wisły. Nie obyło się bez problemów i głosów sprzeciwu, bo budynek górował nad Dębnikami i wg wielu mieszkańców miasta, kłócił się z najokazalszym do tej pory zamkniem na wzgórzu wawelskim. Budowę w takim miejscu, o takich gabarytach uznawano za przejaw pychy i lekceważenia zasad bezpieczeństwa (zagrożenie powodziowe).

Budynek powstał z funduszy Idy i Edwarda Rożnowskich, należących do znanej i zamożnej krakowskiej rodziny związanej z produkcją mydła. Willa z czerwonej, surowej cegły miała charakter neogotycki, z trzykondygnacyjną częścią po stronie wschodniej, dwukondygnacyjnym środkiem. Wieżę, zwróconą w kierunku północno-wschodnim wieńczył dach w kształcie ostrosłupa.

Niecałe 30 lat po wybudowaniu, willa przeszła na własność skarbu państwa. Przeznaczono ją na siedzibę Dyrekcji Dróg Wodnych. Okazało się, że postawienie budynku w tak ryzykownym miejscu było błędem. Dwie powodzie, jakie nawiedziły Kraków, w 1903 i 1925 roku, poważnie naruszyły konstrukcję. Ostatecznie, po zalaniu bulwarów w 1934 roku podjęto decyzję o rozbiórce willi w roku 1938. Okazała willa Różnowskich przestała istnić po zaledwie 47 latach.

Cypel Dębnicki został wyprofilowany, skrócony o kilkadziesiąt metrów, by uspokoić w ten sposób nurt rzeki, a w miejscu willi powstała plaża "Wawel", która bezpowrotnie zniknęła pod wodą wraz ze spiętrzeniem Wisły na Stopniu Wodnym Dąbie w 1965 r.

Czytaj też:

• Spacerkiem po uliczkach i placach Krakowa: Piasek (część 4)
• Spacerkiem po uliczkach i placach Krakowa: Piasek (część 3)
• Spacerkiem po uliczkach i placach Krakowa: Piasek (część 2)
• Spacerkiem po uliczkach i placach Krakowa: Piasek (część 1)
• Fotoretrospekcja 3: Piasek (część II)