Kraków. Jest szansa, że więcej pacjentów z nowotworami skorzysta z terapii w Centrum Cyklotronowym Bronowice

FLESZ - Ignazio Cassis: Szwajcaria zachowa neutralność militarną

Perturbacje z refundacją naświetlań protonowych trwają od początku istnienia centrum. Z planów, by w tym miejscu leczyć 700 chorych rocznie udało się zrealizować zaledwie małą część. Choć na przestrzeni lat i tak jest zdecydowanie lepiej. Przez cały 2016 rok z terapii protonowej w tym ośrodku skorzystała bowiem tylko 1 osoba. W roku 2017 było ich 74, w 2018 - 80 dorosłych i dzieci, w 2019 – 105, a w 2020 – 60 dorosłych. Dopiero rok 2021 znacznie lepiej wypada w tych statystykach. Naświetlanych protonami w minionym roku było 197 pełnoletnich pacjentów.

Co jednak istotne winą za mała liczbę chorych, którzy mogli skorzystać z tej formy leczenie nie należy obarczać samego centrum, a Ministerstwo Zdrowia, które od początku jego istnienia wskazywało drastycznie mało typów nowotworów, które mogą być leczone akceleratorem protonowym.

Przypomnijmy bowiem, że pierwotne zalecenia ekspertów dotyczyły blisko 50 nowotworów złośliwych, jednak – na polecenie Ministra Zdrowia – lista przekazana Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji (AOTMiT) obejmowała wyłącznie dziesięć wskazań, z czego AOTMiT pozytywnie zaopiniowała tylko 7 z nich. W konsekwencji, tylko w latach 2016–2018 możliwość skorzystania z terapii ominęła ponad połowę spośród 429 pacjentów. Dopiero w 2019 r. listę poszerzono o kolejne dziewięć wskazań.

Kolejne zmiany mają nastąpić w połowie tego roku. Ministerstwo Zdrowia ma w planach rozbudować listę o kolejne 10 wskazań. Jeśli założenie wejdą w życie, NFZ zapłaci również za naświetlanie protonową wiązka dzieci i dorosłych z czaszkogardlakami oraz mięsakami oczodołu, dorosłych: z chłoniakami oczodołu, mózgu i rdzenia kręgowego, gruczolakami przysadki mózgowej, nowotworami przewodu słuchowego i ucha wewnętrznego, chłoniakami Hodgkina i nieziarnicznymi. Ponadto u dzieci protonoterapia byłaby możliwa w przypadku nowotworów, których lokalizacja powoduje, że optymalny plan radioterapii fotonowej nie daje należytej ochrony narządów krytycznych. Należy jednak przypomnieć, że centrum od kwietnia 2019 nie ma podpisanej umowy z ośrodkiem, który na protonoterapię kierowałby tu dzieci.

- Cieszymy się z tego, że Ministerstwo Zdrowia rozważa rozszerzenie wskazań do protonoterapii, bo ta lista jest bardzo okrojona od samego początku. Oczekujemy na ostateczną decyzję i mamy nadzieję, że rozporządzenie w tej sprawie zostanie wydane w najbliższym terminie – mówi nam dr n. med. Tomasz Skóra, kierownik Pracowni Radioterapii Protonowej Narodowego Instytutu Onkologii – Państwowego Instytutu Badawczego Oddziału w Krakowie.
 
Rozszerzenia wskazań do protonoterapii będzie także bardzo dużym ułatwieniem dla pacjentów chcących rozpocząć leczenie tą metodą.

- Mamy sporo takich pacjentów, którzy, mimo, iż rodzaj stwierdzonego nowotworu nie kwalifikował się do protonoterapii są u nas leczeni. Są to tzw. pacjenci spoza wskazań MZ. By móc rozpocząć takie leczenie, zgodę na to każdorazowo wydaje krajowy konsultant ds. radioterapii. Ta procedura wiąże się z wydłużeniem czasu oczekiwania na rozpoczęcie leczenia o około dwa. trzy tygodnie. W przypadku chorych na nowotwory czas rozpoczęcia terapii ma kluczowe znaczenie – dodaje dr Skóra.

Z kolei prof. Renata Kopeć profesor IFJ PAN, kierownik Centrum Cyklotronowego Bronowice, zauważa że problemem Centrum nie jest tylko wąska liczby wskazań do naświetlań, ale także za niska wycena procedury medycznej.

- W tym roku znacznie podrożała energia elektryczna, chociażby z tego powodu spodziewam się dwukrotnie wyższych rachunków. Urządzenie musi cały czas pracować. Jeśli cena nie drgnie, znajdziemy się w trudnej sytuacji. Liczmy na to, że wraz z rozszerzeniem listy Ministerstwo Zdrowia zwiększy też wycenę świadczeń – dodaje prof. Kopeć.

Po zapowiedziach resortu zdrowia nasuwa się pytanie czy jeśli zapowiadane zmiany dojdą do skutku, cyklotron w Bronowicach wreszcie będzie wykorzystany medycznie w 100 proc.?

Zdaniem profesor Kopeć, będzie to można oszacować dopiero po tym jak zapowiadane zmiany wejdą w życie. Aktualnie jego wykorzystanie szacuje się na około 50 proc.

- Oczywiście, liczmy na to, że jeśli te wskazania, zapowiedziane przez MZ oficjalnie pojawią się w rozporządzeniu, to pacjentów u nas będzie więcej, bo będą przekierowywani przez inne ośrodki. Trzeba jednak też pamiętać, że w dużej mierze są to rzadkie nowotwory, dlatego też nawet, gdyby wszyscy pacjenci z całej Polski z tymi rozpoznaniami trafiali do nas i tak nie zbliżylibyśmy się do 100 proc. naszych możliwości. Nadal więc będziemy oczekiwać na kolejne poszerzanie list refundacyjnych – tłumaczy z kolei dr Skóra.

I dodaje, że należy również sobie zdawać sprawę, że radioterapia protonowa nie jest dla wszystkich.

- Szacuje się, że korzyść zdrowotna terapii protonowej występuje u około 20 proc. wszystkich pacjentów nowotworowych leczonych tą metodą. W idealnym świecie, żeby maksymalnie wykorzystać potencjał naszej pracowni, to my, lekarze musielibyśmy więc decydować o kwalifikacji do takiego leczenia danego pacjenta bez względu na typ jego nowotworu. Rozumiemy jednak, że musi to być odgórnie narzucone przez MZ z uwagi na fakt, iż jest to bardzo drogie leczenie.