Głodne emerytury

Tak zwana ,stopa zastąpienia" emerytur w stosunku do zarobków obywatela wynosi dziś 60 proc. W chwili, gdy emerytury zaczną pobierać nowe roczniki, funkcjonujące w zreformowanym systemie, wskaźnik ten obniży się do 35-40 proc. Obecnie bowiem tylko 19,5 proc. składki idzie na emerytury z czego 12,22 proc. trafia do I filaru, odpowiadającego za minimalny, gwarantowany poziom świadczeń a 7,3 proc. inwestowane jest w II filarze. Filar III jest całkowicie dobrowolny.

Komisja Nadzoru Ubezpieczeniowego i Funduszy Emerytalnych (KNUiFE) przygotowuje kolejną nowelizację ustawy o pracowniczych programach emerytalnych, składających się na ten filar. Zmiany mają między innymi uprościć procedurę rejestracji programu, szczególnie wówczas, gdy pracodawca będzie zatrudniał niewielką liczbę pracowników. Prawdopodobnie zostanie również wprowadzona większa elastyczność w opłacaniu składki przez pracodawcę, a także możliwość zawieszania programu w przypadku pogorszenia się jego kondycji finansowej.

- Wynika to z konieczności przyspieszenia rozwoju trzeciego filaru. - twierdzi Małgorzata Góra, Prezes Zarządu Union Investment TFI SA.- Obowiązkowy system emerytalny nie jest w stanie utrzymać i tak zbyt niskich, w stosunku do oczekiwań, świadczeń emerytalnych. Musimy dodatkowo oszczędzać, a najkorzystniej w formie wspieranej zachętami podatkowymi.

Ta forma oszczędzania została zwolniona z tzw. ,podatku Belki" i wystarczy porównać kwotę zysku z lokowania oszczędności do kwoty samych oszczędności, aby docenić znaczenie tego przywileju. O ile przed wprowadzeniem podatku ministra Belki, jedynie pracodawca miał zachęty do uruchomiana programu (ulgi w ZUS-ie), o tyle teraz zachęty dotyczą także pracownika. W efekcie mamy sytuację pewnej nierówności obywateli wobec prawa, bowiem tylko osoby, zatrudnione u pracodawców mających PPE, mogą skorzystać z formy oszczędzania na emeryturę wolnej od nowego podatku. W Unii Europejskiej, wszelkiego rodzaju plany emerytalne (zakładowe i indywidualne) są wolne od podatku od oszczędności. Można to osiągnąć na dwa sposoby: zmieniając formułę funkcjonowania PPE, i dopuścić możliwość tworzenia programu przy finansowaniu składek przez samych pracowników z ewentualnym dofinansowaniem przez pracodawcę. Można także pozostawić obowiązującą zasadę obligatoryjnego sponsorowania programu przez pracodawcę z jednoczesnym uruchomieniem indywidualnych kont emerytalnych.

Zdaniem prof. Tomasza Gruszeckiego z KUL (wypowiedź dla Gazety Bankowej), dodatkowym argumentem winno być zwolnienie oszczędzanych w III filarze kwot z obciążeń ZUS i ewentualnie odroczenie podatku dochodowego do czasu wypłaty emerytury a nawet stworzenie możliwości indywidualnego a nie tylko grupowego korzystania z takiej możliwości oszczędzania.

Odpowiednie projekty zmian są już w Sejmie, pytanie jednak w jakim stopniu mizeria budżetu pozwoli dziś otworzyć drogi dla liberalizacji systemu.