Czy to ten Janek?

Jan Fiba, rocznik 1920. W latach 1942-1945 zatrudniony przymusowo jako elektryk przy budowie fabryki chemicznej IG Farben i na terenie KL Birkenau. Czy to on pomógł młodej Żydówce Merce Szewach (obecnie Miriam Jahav) przetrwać piekło Auschwitz? Miriam Jahav zapamiętały miliony telewidzów po jej niezwykle emocjonalnym wystąpieniu 27 stycznia br. podczas obchodów 60. rocznicy wyzwolenia obozów Auschwitz-Birkenau.

Krewni Jana sugerują, że wiele faktów wskazuje iż Jan Fiba jest właśnie Jankiem poszukiwanym przez byłą więźniarkę. Sam bohater nam już tego nie wyjaśni. Zginął tragicznie 33 lata temu w kamieniołomie.

Po naszych publikacjach, w których pisaliśmy o poszukiwaniach byłej więźniarki swojego obozowego wybawiciela odebraliśmy liczne sygnały od Czytelników.

Jeden z nich nadszedł od Krystyny Kuci z Grojca w gm. Alwernia. - Być może mój wuj jest tym Jankiem, którego szukacie - powiedziała przez telefon.

W czwartek wieczorem udaliśmy się na miejsce. Przed domem powitała nas Justyna Grzesiak, córka pani Krystyny. To ona, po przeczytaniu serii artykułów w ,GK" zwołała rodzinną naradę, w wyniku której zawitaliśmy do Grojca.

- Spodziewając się wywózki na roboty przymusowe w głąb Reichu, uciekliśmy do miejscowości Rudno. Na miejscu pozostał tylko Janek, który pracował w pobliskiej kopalni glinki ogniotrwałej. W 1942 r. został zatrzymany. Stał się robotnikiem przymusowym. Pracował w ,igieku" i na terenie Birkenau - opowiada 81-letnia Maria Dudek, siostra Jana Fiby. - Wstawał codziennie o 4 rano, by pociągiem z Regulic dotrzeć do pracy w Dworach.

Wysłany przez niemiecką firmę na trzymiesięczny kurs do Drezna zdobył kwalifikacje elektryka. Młody wiek, a także wrodzona brawura i chęć niesienia pomocy innym sprawiły, że Janek parał się handlem tabaką z Niemcami. Za zarobione pieniądze mógł kupić jedzenie dla swoich bliskich, a także dla więźniów KL Auschwitz-Birkenau. Wpadł w 1943 r. W efekcie wylądował na cztery miesiące w więzieniach w Bielsku i Cieszynie. Po zakończeniu odsiadki musiał wrócić do ciężkiej pracy w IG Farben.

Z tego okresu nie zachowały się żadne dokumenty. Poza zdjęciem młodego chłopaka.

Śladu po jego przymusowej pracy na terenie obozu nie ma także w archiwum Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau. Podobnie jak dokumentów wielu innych robotników. W wyniku wojennej zawieruchy część dokumentów uległo zniszczeniu.

- Brat niechętnie opowiadał o szczegółach pomocy więźniom. Bał się - tłumaczy siostra. - Natomiast nie krył, że wpadła mu w oko pewna ładna Żydówka.

Czy była nią Merka? B. więźniarka poszukuje Janka, którego nazwisko miało brzmieć ,Ptaszek" lub podobnie.

Moje rozmówczynie są przekonane, że kobiecie mogła utkwić w pamięci ta wersja nazwiska, słysząc jak na robotnika wołają ,Jasiek".

Jan Fiba przeżył okupację. Ożenił się, miał troje dzieci. Pracował w kamieniołomie w pobliskim Zalasiu. Zginął tragicznie w 1972 r. Przygniótł go fragment skały. W rodzinnej wsi zapamiętano go jako wesołego, życzliwego innym człowieka, uczynnego na każdym kroku. Potrafił cieszyć się szczęściem innych.

- Na pogrzebie żegnała go cała wieś - kończy Maria Dudek.