Kobieta, czyli kto? To obsesyjne pytanie o mroczny podmiot pożądania i wyobraźni Brunona Schulza – utalentowanego artysty i wybitnego pisarza, autora m.in. sławnych Sklepów cynamonowych – stało się treścią jego prowokacyjnego dzieła Xięga Bałwochwalcza. Na wystawie w Muzeum Narodowym w Krakowie pokażemy ok. 30 grafik z tego cyklu – prace oniryczne, erotyczne, perwersyjne, demoniczne, fantastyczne i realistyczne. Fascynujące nieprzerwanie od 90 lat!
Te ocalałe z zagłady wojennej grafiki powstały w latach 1920–1921 w technice clichè-verre, o której tak pisał sam artysta: Metoda, którą się posługuję, jest żmudna. Nie jest to akwaforta, ale tzw. cliché-verre – płyta szklana. Rysuje się igłą na warstwie czarnej żelatyny pokrywającej szkło, w ten sposób otrzymany negatywny, przeświecający rysunek traktuje się jak negatyw fotograficzny, tj. kopiuje się w ramce fotogr. na papierze światłoczułym, wywołuje, utrwala i zmywa – proceder jak przy odbitkach fotograficznych; koszt znaczny – praca także (Bruno Schulz, Księga listów, pod red. Jerzego Ficowskiego).
Artysta składał je do połowy lat 30. w teki, prowokacyjnie zatytułowane Xięga Bałwochwalcza. W czasach, gdy powstawały, Schulz nie zajmował się jeszcze literaturą. Przez długie lata malarstwo i grafika były jedyną dziedziną jego twórczości. Był samoukiem, nie licząc dwóch lat studiowania architektury na Politechnice Lwowskiej, przerwanych chorobą i wybuchem I wojny światowej. Pod koniec wojny chciał kontynuować studia na politechnice w Wiedniu, lecz upadek monarchii też je przerwał. Jerzy Ficowski pisze (Regiony wielkiej herezji i okolice. Bruno Schulz i jego mitologia), że Xięga powstawała w przełomowym momencie życia artysty: po wojnie, stracie domu dzieciństwa, śmierci ojca, okresie bezrobocia, samotności; drastycznością tematu musiała zaszokować miasteczkowego filistra, stanowiła moralno-obyczajową prowokację. Schulz pracował nad grafikami wyłącznie w domu, czasem korzystając z pomocy siostrzeńca lub jego kolegów. Nie chcąc ujawniać przed nimi, że grafiki „Xięgi” wynikały z jego własnej inwencji twórczej, mówił chłopcom, że są to ilustracje do powieści „Wenus w futrze” Sacher-Masocha, drugorzędnego pisarza austriackiego, od którego nazwiska urobiony został termin „masochizm”, nazwa dewiacji nieobcej samemu Schulzowi.
Obsesje związane z kobietą, które budziły przed wojną tak skrajne emocje, prezentujemy na wystawie w Galerii Sztuki Polskiej XX Wieku. Tworzą ją prace zachowane w Bibliotece Jagiellońskiej i Muzeum Narodowym w Krakowie, uzupełnione kilkoma faksymiliami plansz Schulza przechowywanych w warszawskim Muzeum Literatury.
Wystawa zorganizowana jest z okazji 120. urodzin i 70. rocznicy tragicznej śmierci Brunona Schulza (1892–1942).
Warsztaty i spotkania towarzyszące wystawie Xięga Bałwochwalcza Brunona Schulza
11.11. godz. 12:00 – oprowadzanie kuratorskie / K. Kulig-Janarek
16.11. godz. 18:00
WYKŁAD
Bohaterowie trzeciego planu. Wunderkamera Brunona Schulza / J. Woynarowski, Pracownia Rysunku Narracyjne
ASP w Krakowie
wstęp wolny
Sala edukacyjna, Gmach Główny MNK
26.11. godz. 18:00
WYKŁAD
Schulz jako uwodziciel / prof. J. Jarzębski, Katedra Krytyki Współczesnej UJ
wstęp wolny
Sala edukacyjna, Gmach Główny MNK
8.12. godz. 15:00
WARSZTAT
Wyobraźnia prześwietlona. Technika cliché-verre. Dla dzieci i młodzieży w wieku 9 – 15 lat / Basia Budniak
Konieczna rezerwacja, tel. 12 295 55 95; koszt: 15 zł
15.12. godz. 15:00
WARSZTAT
Wyobraźnia prześwietlona. Technika cliché-verre.
Dla dorosłych / Basia Budniak
Konieczna rezerwacja, tel. 12 295 55 95; koszt: 15 zł
18.12. godz. 10:15
ZWIEDZANIE
Rozmowy o sztuce: Xięga Bałwochwalcza Brunona Schulza / Barbara Łepkowska
echodnia Drugi dzień na planie Ojca Mateusza
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
