Wróżby andrzejkowe: Czary mary dawniej i dziś

Niegdyś wróżby andrzejkowe miały charakter wyłącznie matrymonialny i przeznaczone były dla niezamężnych dziewcząt (męskim odpowiednikiem andrzejek były katarzynki).

Zobacz też: Andrzejki 2013 w Krakowie: imprezy, koncerty, wydarzenia

Początkowo andrzejki traktowano bardzo poważnie, a wróżby odprawiano tylko indywidualnie, w odosobnieniu; w czasach późniejszych przybrały formę zbiorową, organizowaną w grupach rówieśniczych panien na wydaniu, zaś współcześnie przekształciły się w niezobowiązującą zabawę dla wszystkich.

Przyjrzymy się, jakie wróżby towarzyszyły nam w tym magicznym dniu.

- dziewczyny wysiewały w garnkach lub na skrawku pola ziarna lnu i konopi, które zagrabiano męskimi spodniami, w nadziei, że sprowadzi to do domu kandydata na męża;

- jeśli dziewczyna pościła przez cały dzień i modliła się do świętego Andrzeja, to we śnie mógł ukazać się jej przyszły ukochany;

- jeśli ucięta przez pannę w dniu świętego Andrzeja gałązka wiśni lub czereśni zakwitła w wigilię Bożego Narodzenia, dziewczyna mogła liczyć na rychłe pójście za mąż;

- losowanie przedmiotów o symbolicznym znaczeniu np. listek oznaczał staropanieństwo, obrączka lub wstążka z czepka - bliski ślub, różaniec - stan zakonny;

- strona od której zaszczekał pies miała być tą, z której nadejdzie przyszły oblubieniec

- dziewczyny rzucały psu kulki z ciasta oznaczające wybranych chłopców i czekały, którą zje jako pierwszą;

- dziewczyny ustawiały się w koło i wpuszczały do środka gąsiora z zawiązanymi oczami; dziewczyna do której gąsior najpierw podszedł (albo skubnął) – jako pierwsza miała wyjść za mąż;

- dziewczyny kładły na ławie placki posmarowane tłuszczem i sprowadzały psa; ta dziewczyna, której placek został najpierw zjedzony jako pierwsza miała wyjść za mąż.

Obecnie najczęściej stosuje się rozrywkowe podejście do wrób. Od niedawna można zauważyć, że przybierają one formę dziecinnych zabaw:
- wylewanie wosku na zimną wodę (często przez klucz) i wróżenie z kształtu zastygłej masy lub rzucanego przez nią cienia sylwetki przyszłego wielbiciela, akcesoriów związanych z jego zawodem itp;

- ustawianie od ściany do progu jeden za drugim butów zgromadzonych dziewczyn: ta której but pierwszy dotarł do progu miała jako pierwsza wyjść za mąż;

- uczestnicy zabawy piszą imiona na kartkach: imiona dziewczyn na jednej kartce a imiona chłopców na drugiej. Potem dziewczyna przychodzi i bierze szpilkę, i przekłuwa z czystej strony kartkę z imionami chłopców tak, żeby nie widziała. I to imię chłopca, co je przekłuje ten chłopak, którego imię przekłuwa, to z chłopcem o takim imieniu wyjdzie za mąż. I tak samo z chłopcami, tylko że przekłuwają kartkę z imieniem dziewczyn.

Zobacz też: Andrzeju, Andrzeju, dziewcząt dobrodzieju [wróżby, tradycje - wszystko o andrzejkach]

Pochodzenie andrzejkowych wróżb matrymonialnych nie jest do końca znane. Niektórzy autorzy wskazują na starożytną Grecję, podkreślając podobieństwo źródłosłowu imienia Andrzej (Andress) i greckich słów aner, andros oznaczających męża, mężczyznę; inni odwołują się do kultu starogermańskiego boga Freyera, dawcy bogactw, bóstwa miłości i płodności.

W naszej gestii pozostaje, jaką formę wróżenia wybierzemy. Do współczesnie praktykowanych wróżb należą:

- Wróżby Andrzejkowe, to wróżenie z obierki jabłka: trzeba obrać jabłko tak, aby powstała jedna cała obierka następnie rzucić ją za siebie, kształt obierki oznacza pierwszą literę imienia przyszłego męża lub żony.

- Na stole pod plastykowymi kubkami kładziemy obrączkę i krzyżyk. Trzeci kubek pozostaje pusty.

- Postaraj się pociąć czystą białą kartkę na 13 równych części. Na 6 z nich napisz swoje najskrytsze marzenia, najlepiej wodoodpornym flamastrem. Wymieszaj karteczki ale nie składaj ich. Wszystkie 13 karteczek połóż na dnie dużej szklanej miski i powoli wlewaj wodę. Obserwuj dokładnie zapisane karteczki, która pierwsza wypłynie na powierzchnie wody, to marzenie pierwsze się spełni. Jeśli pierwsze wypłyną czyste karteczki będziesz musiała trochę poczeka na spełnienie się marzenia które jest zawarte w pierwszej zapisanej karteczce która wypłynie.

Zobacz też: Andrzejkowe wróżby