Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

"Wędrujące obrazy" Małgorzaty Mirgi-Tas w MCK. To pierwsza taka wystawa w Krakowie

Anna Piątkowska
Anna Piątkowska
Niezwykłe prace polsko-romskiej artystki można będzie zobaczyć w Międzynarodowym Centrum Kultury do 5 marca 2023 roku
Niezwykłe prace polsko-romskiej artystki można będzie zobaczyć w Międzynarodowym Centrum Kultury do 5 marca 2023 roku Andrzej Banas
Seria portretów przedstawicieli romskich mieszkańców Nowej Huty, cykle „Wyjście z Egiptu” i „Herstorie” to instalacje autorstwa Małgorzaty Mirgi-Tas, które od 1 grudnia do 5 marca 2023 roku można zobaczyć w Międzynarodowym Centrum Kultury. To pierwsza wystawa indywidualna najważniejszej reprezentantki współczesnej sztuki romskiej w Krakowie.

Najpiękniejsze jarmarki świąteczne w Polsce

od 16 lat

Małgorzata Mirga-Tas jest obecnie najważniejszą reprezentantką romskiej sztuki współczesnej. Wystawa w krakowskim MCK to jej pierwsza indywidualna ekspozycja od czasu reprezentowania Polski podczas 59. Biennale Sztuki Współczesnej w Wenecji. Złoży się na nią m.in. uznany przez zagraniczną publiczność cykl „Wyjście z Egiptu” i „Herstorie”. Specjalnie na wystawę artystka stworzyła serię portretów przedstawicieli pierwszego pokolenia romskich mieszkańców Nowej Huty oraz pokolenia doświadczonego Zagładą. Zostaną one pokazane jako instalacja site specific, będącą jednocześnie nawiązaniem do wystawy "Przeczarowując świat" z Wenecji.

- Wystawa jest rodzajem intymnego dialogu, jaki artystka w swojej twórczości prowadzi z całym imaginarium kultury europejskiej, jakim ta posługuje się w odniesieniu do mniejszości romskiej, w czasach historycznych i dziś - wyjaśnia Wojciech Szymański, kurator wystawy.

Ekspozycję "Wędrujące obrazy" otwiera zbiór obiektów - głównie malarskich i graficznych - pokazujących jak na przestrzeni dziejów Europejczycy widzieli i traktowali Romów.

- To kluczowe zagadnienie dla twórczości artystki, która sama jest Polką i Romką - wyjaśnia kurator. - Mniejszość romska do XX wieku nie wytworzyła swoich autoportretów. Wszystko, co dostajemy, to są portrety, jakie kultura większościowa wykonywała Romom. Są to bardzo cenne obiekty, ze względu na to, ze mamy jakiekolwiek świadectwo wizualne historii Romów w Europie, a jednocześnie w bardzo wielu tych przedstawieniach zachowały się stereotypy, uprzedzenia i klisze, które grane są przez kulturę aż do dziś.

W kolejnych salach prezentowane są prace Małgorzaty Mirgi-Tas, w których artystka w różnoraki sposób odnosi się do historii tych przedstawień. I tak, w sali o fotografii, można zobaczyć prace powstałe na podstawie archiwum rodzinnego Mirgów, m.in. niesamowite, kolorowe dzieła w formie parawanów.

- Inspiracje są blisko mnie. Sięgam po historyczne źródła, ale też słucham różnych opowieści, mojej mamy czy babci. Inspirują mnie ludzie, od czasów studiów przyjaźnie się z romskimi dziewczynami z Nowej Huty, historie ich przodków i tego, co ich dotyczy także były dla mnie bardzo ważne. To część naszego dziedzictwa i kultury - wyjaśnia Małgorzata Mirga-Tas.

Cześć "Newo Rom - newo drom" (Nowy człowiek/nowy Rom - nowa droga) to z kolei prace, w których artystka mierzy się z nowym wizerunkiem romskiej społeczności po 1945 roku. Specjalnie na wystawę w MCK artystka stworzyła nowy cykl "Siukar Manusia", którego tytuł w języku romskim oznacza dobrych, wspaniałych ludzi. Na cykl złożyły się wykonane na podstawie zdjęć z rodzinnych archiwów portrety przedstawicieli i przedstawicielek pierwszego pokolenia romskich mieszkańców Nowej Huty. To ocaleni z Zagłady Romów i Sinti. Cykl jest równocześnie powidokiem najgłośniejszej pracy artystki - "Przeczarowując świat" prezentowanej w Pawilonie Polskim w Wenecji.

- Krystyna Gil, w czasach PRL-ubyła pierwszą romską motorniczą w Krakowie, ocalała z pogromu w Szczurowej, była dla młodych wzorem do naśladowania w walce z przeciwnościami losu, z rasizmem. Wspaniała postać - opowiada o jednej z bohaterek cyklu "Siukar Manusia" Małgorzata Mirga-Tas. - Gdyby żyła, na pewno by tu była. Wszystko ją interesowało.

Przestronne patio stało się idealną przestrzenią do wyeksponowania siedmiu monumentalnych portretów kobiet z cyklu "Herstorie". Ich bohaterkami są olbrzymki, m.in. uznana romsko-brytyjska artystka Delaine Le Bas czy romsko-żydowsko-macedońska kompozytorka i piosenkarka Esma Redżepowa.

- Wspaniałe kobiety, które zmieniają świat. Same nie nazywają się feministkami, nie wychodzą poza tradycyjny świat romski, nie negują zasad i reguł, a przy tym, małymi krokami, zmieniają ten świat dla siebie, swoich córek i kolejnych pokoleń - wyjaśnia artystka.

Wystawę zamyka wielkoformatowy cykl tkanin "Wyjście z Egiptu", nawiązujący do XVII-wiecznych grafik Jacquesa Callota "Cyganie/Życie Egipcjan" przedstawiających wędrujących Romów jako bezimiennych nomadów (pokazywanych w pierwszej sali).

- Dla artystki stworzenie nowego imaginarium jest rodzajem symbolicznego wyjścia ze stereotypu - wyjaśnia kurator.

Tworząca w Czarnej Górze, rodzinnej romskiej miejscowości u podnóża Tatr artystka w swojej twórczości mierzy się z ikonograficzną spuścizną sztuki dawnej, tworzy romskie kontrhistorie, mówi własnym głosem. Inspiruje się zarówno malarstwem renesansowym, jak i codziennością, przeobraża na swój użytek najbardziej znaczące motywy dziedzictwa europejskiego i sztuki nowożytnej, ale bada i wykorzystuje też fotografie z rodzinnych archiwów. Z materiałów i ubrań tworzy monumentalne obrazy, tkaniny i parawany. Hipnotyzujące, wibrujące bogactwem barw, faktur i szczegółów kolaże, patchworki czy instalacje opowiadają historie, obok których nie można przejść obojętnie.

- Wszystkie tkaniny powstają z używanych materiałów, niektóre elementy są malowane, np. twarze, dłonie, często atrybuty. Każda praca najpierw jest naszkicowana, gotowy rysunek powiększam do skali, którą chcę zrealizować. Na koniec kalkujemy na surówkę, potem dobieram materiały. To żmudna praca, którą mogę określić jako rzeźbienie w materiale - mówi Małgorzata Mirgi-Tas.

Ekspozycję w MCK będzie można zwiedzać do 5 marca 2023 roku.

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wideo

Materiał oryginalny: "Wędrujące obrazy" Małgorzaty Mirgi-Tas w MCK. To pierwsza taka wystawa w Krakowie - Gazeta Krakowska

Wróć na krakow.naszemiasto.pl Nasze Miasto