Tajemniczy najmniejszy kościółek w Krakowie i Zaklęta Księżniczka. Można zwiedzić to miejsce jeszcze w październiku [ZDJĘCIA]

Kościółek pw. świętego Benedykta jest mniejszy nawet od kościoła św. Wojciecha na Rynku Głównym. Należy również do najstarszych świątyń w Krakowie. Najnowsze badania - rozpoczęte w 2014 r. i trwające cztery lata - potwierdziły wcześniejsze ustalenia, z lat 60. XX wieku: że pod gotycką budowlą znajdują się pozostałości dwóch starszych kościołów.

Jak podaje w podsumowaniu najnowszych badań kierujący pracami archeolog Jacek Czuszkiewicz, najstarszą fazą świątyni jest przedromańska rotunda, na której murach został wybudowany kościół o czworokątnej nawie z prezbiterium o kształcie zbliżonym do kwadratu. Na podstawie wyników badań prób zapraw murarskich metodą izotopu węgla 14C ustalono, że rotunda pw. św. Benedykta powstała w pierwszej połowie XI wieku.

Druga, młodsza, czworokątna świątynia została wybudowana po częściowej rozbiórce rotundy. Analogiczne badania zapraw wykazały, że ten młodszy kościół mógł powstać w okresie od połowy XII do połowy XIII wieku.

Archeolodzy w ostatnich latach nie tylko docierali tu do reliktów wcześniejszych budowli. Już na samym początku remontu kościoła, gdy zbijano tynk z jednej ze ścian, okazało się, że w otworach po dawnych rusztowaniach znajdują się ludzkie czaszki oraz kości kilku osób. Badacze są zdania, że umieszczono je w murze po wydobyciu z ziemi, gdy były w przeszłości były prowadzone jakieś prace remontowe lub niwelacyjne wokół kościółka.

Jeśli chodzi o pochówki, archeolodzy znajdowali je wokół i wewnątrz kościoła. Przy murze świątyni natknięto się na szkielet młodzieńca (między 12 a 15 lat) pochowanego w nietypowy, zastanawiający sposób. Leżał on na częściowo podkutej skale, na brzuchu. Wygląda na to, że chłopak został pochowany ze skrępowanymi na plecach rękami. Pod jego prawym obojczykiem znaleziono metalowy przedmiot, który najpierw wydawał się żelaznym toporkiem, ale po konserwacji okazał się... kłódką. Na zewnątrz kościoła, przy ścianie zachodniej, znaleziono też m.in. szkielet młodej kobiety ze szklanymi koralami i miedzianym pierścionkiem.

Badania archeologiczne pokazały, że pod dzisiejszą posadzką całe wnętrze nawy kościoła zajmują groby.

Wyjątkowym pochówkiem jest ten w centralnej części prezbiterium. Chodzi o znaleziony szkielet młodej kobiety pochowanej przed ołtarzem głównym. Kobieta, a właściwie dziewczyna - bo mająca około 13-15 lat - miała wyraźny defekt kręgów szyjnych. Tak grób opisuje Jacek Czuszkiewicz: "Niestety, nie zachowało się żadne wyposażenie [grobu - red.] (poza glazurowaną cegłą gotycką, na której spoczywała głowa zmarłej), które pozwoliłoby na wydatowanie znaleziska. Musiała to być jednak ważna persona, skoro została pochowana w tak zaszczytnym miejscu".

W wydanej w zeszłym roku książce "Wokół kopca Kraka" autorzy - Elżbieta Firlet i Janusz Firlet (archeolog, który również uczestniczył w najnowszym rozwiązywaniu zagadek kościółka św. Benedykta) piszą, że ten tajemniczy szkielet młodej kobiety już "odnalazł" się wśród legendarnych postaci dawnego Podgórza. "To Zaklęta Księżniczka z góry Lasoty, według legendy pochowana przed ołtarzem św. Benedykta. Pokutująca za przewiny władczyni miała oferować śmiałkowi pewne sumy pieniędzy do wydania na własne potrzeby. Niestety młodzieniec oddał ostatni grosz żebrakowi-czartowi, przez co stracił życie na skałach kamieniołomu przy kościele. Pałac Księżniczki nie został dotąd odnaleziony, ale nie jest wykluczona obecność na Górze Lasoty ośrodka władzy świeckiej lub siedziby mnichów" - dodają autorzy.

W książce wspomniano też o kolejnym znalezionym pochówku: przy ścianie zachodniej świątyni odkryty został fragment zaprawowej posadzki wspomnianego drugiego kościoła, a pod nią - jeden z najstarszych grobów, pochodzący z XII wieku pochówek niemowlęcia w obstawie kamiennej.

Warto wiedzieć, że obok ołtarza znajduje się obecnie nakrywa, po której podniesieniu jest możliwe obejrzenie fundamentów wcześniejszej budowli. Ten niewielki rezerwat archeologiczny jest udostępniany na specjalne życzenie, ciężkiej nakrywy nie da się podnieść samodzielnie.

W naszej [GALERII] prezentujemy zdjęcia kościółka po zakończonym remoncie, fotografie z czasu badań archeologicznych, jak też zdjęcia pokazujące, jak wygląda to miejsce w dniu odpustu.