Słownik piłki nożnej dla opornych

Boisko - pole gry oznaczone białymi liniami, składające się z dwóch połówek, a na każdej z nich znajduje się bramka (szerokość 7,32 m; wysokość 2,44 m), pole bramkowe (wyznaczone przez linie, znajdujące się w odległości 5,5 m od bramki) i pole karne (wyznaczone przez linię, znajdującą się w odległości 16,5 m od bramki).

Mecz - spotkanie dwóch drużyn trwające 90 minut (dwie połowy po 45 minut). Czas meczu liczony jest ciągle, co oznacza, że kiedy piłka jest poza grą, czas nadal płynie. Sędzia może przedłużyć każdą połowę meczu stosownie do przerw w grze. Pomiędzy połowami jest 15 minut przerwy.

Drużyna – składa się z 11 zawodników (bramkarza, obrońców, pomocników i napastników), których celem jest trafienie piłką do bramki przeciwnika,. Możliwa jest większa ilość piłkarzy – są oni tak zwanymi zawodnikami rezerwowymi, których można wykorzystać do dokonania zmiany piłkarza, znajdującego się aktualnie na boisku.

Trener, Selekcjoner - człowiek odpowiedzialny za odpowiednie przygotowanie fizyczne i taktyczne piłkarzy do meczu. To on decyduje, który piłkarz zagra w meczu i w jaki sposób bedzię grała drużyna przez niego prowadzona.

Sędzia główny - zwany także arbitrem, biega razem z piłkarzami po boisku, dbając, aby agra odbywała się zgodnie z obowiązującymi przepisami.

Sędzia liniowy - jest ich dwóch, biegają tuż za dłuższą linią wyznaczają boisko (każdy po swojej stronie), sygnalizują sędziemu głownemu, poprzez podniesienie chorągiewki, kiedy piłka opuści boisko, kiedy jest spalony lub zawodnik jest faulowany.

Sędzia techniczny – odpowiada za przeprowadzanie zmian, zastępuje sędziego głównego w razie jego kontuzji.

Faul – niezgodne z regułami gry niebezpieczne zagranie, jest to zarówno zaatakowanie przeciwnika bez piłki, jak też przytrzymanie za koszulkę, czy też niesportowe zachowanie, np. oplucie rywala.

Nakładka – to jeden z brzydszych fauli. Piłkarz atakuje przeciwnika spodnią częścią stopy, tak jakby chciał go zdeptać.

Żółta i czerwona kartka – gdy zawodnik gra nieprzepisowo, brutalnie lub zachowuje się niesportowo, sędzia może pokazać mu żółtą lub czerwoną kartkę. Żółta jest ostrzeżeniem dla piłkarza. Jednakże gdy zawodnik ma na swoim koncie już jedną żółtą kartę, automatycznie dostaje czerwoną, co oznacza, że musi zejść z boiska.

Rzut wolny - po przewinieniu zawodnika, czy też po spalonym, sędzia zatrzymuje grę i każe ją wznowić drużynie poszkodowanej z miejsca, w którym popełniono wykroczenie. Rozróżniamy rzut wolny pośredni (gdy bramkarz złapie piłkę podaną przez zawodnika z własnej drużyny), w którym piłka przed wpadnięciem do bramki musi mieć kontakt z innym zawodnikiem, nie tylko z wykonawcą rzutu i rzut bezpośredni (dotknięcie ręką lub faul), gdzie wykonawca może od razu strzelać na bramkę przeciwnika.

Mur - ustawia go drużyna, przeciw której wykonywany jest rzut wolny, aby utrudnić przeciwnikowi strzał na bramkę. W murze może stać dowolna ilość zawodników w odległości nie mniejszej niż 9,15 m od miejsca wykonywania rzutu wolnego.

Rzut karny - rzut z odległości 11 m od bramki. Jest wykonywany, gdy w czasie gry na polu karnym zostaje sfaulowany zawodnik drużyny atakującej lub zawodnik przeciwnej drużyny dotknie piłkę ręką.

Rzut rożny – podyktowany, gdy któryś z zawodników broniących się, wybije piłkę poza własną linię końcową.

Aut - podyktowany, jeśli piłka po uderzeniu, podaniu lub odbiciu przekroczy boczną linię boiska; wykonywany wyrzutem piłki rękoma.

Spalony – to sytuacja, o której najczęściej orzekać muszą sędziowie boczni (oczywiście głos decydujący ma sędzia główny). Mówiąc najprostszym językiem, zawodnik z drużyny atakującej nie może po prostu czekać na piłkę blisko bramki przeciwnika, mając między bramką a nim, tylko bramkarza. Spalony jest wtedy gdy napastnik wysunie się za linię obrony i przedostatniego zawodnika drużyny, broniącej się w momencie podania piłki.

Dogrywka - jest rozgrywana kiedy podczas meczów pucharowych (musi zostać wyłoniony zwyciezca) po regulaminowych 90 minutach jest remis. Na dogrywkę składają się dwie połowy po 15 minut każda. Jest też 5 minut przerwy między połowami.

Konkurs rzutów karnych – kiedy po dogrywce dalej jest wynik remisowy, zawodnicy strzelają na przemian po pięć karnych. Kiedy ponownie jest remis, strzelają kolejni zawodnicy, aż jedna z drużyn osiągnie jednobramkową przewage.

Dośrodkowanie – oznacza to, że piłkarz kieruje piłkę w środek pola karnego, gdzie czekać już powinni zawodnicy z jego drużyny.

Przelobowanie – to kopnięcie piłki w taki sposób, że przelatuje nad zawodnikiem. Gdy nieuważny bramkarz wyjdzie za bardzo przed bramkę, może w ten sposób umożliwić rywalom strzelenie gola.

Gra pressingiem – ma miejsce, kiedy drużyna wywiera presję, atakuje przeciwnika na całym boisku.

Strzał w okienko – bardzo trudno jest zdobyć takiego gola, ponieważ zawodnik musi trafić piłką tuż pod górną krawędzią bramki, przy słupku. Są to jedne z najładniejszych bramek, jakie kibice mogą oglądać podczas meczu.

Gra z pierwszej piłki – to określenie na szybkie, dokładne podania bez przetrzymywania piłki. Czyli piłkarz przyjmuje piłkę i równocześnie ją podaje.

Hat-trick - ma miejsce wówczas kiedy jeden zawodnik strzeli trzy bramki podczas jednego meczu.

Taktyka - każda drużyna gra według taktyki nakreślonej przez trenera. Podstawową sprawą jest formacja drużyny, która informuje kibica, ilu jest na boisku obrońców, ilu pomocników, a ilu napastników. Często, czytając relację z meczu, można na końcu przecztać skład drużyny: zaw1 - zaw2, zaw3, zaw4 (zaw 12), zaw5 - zaw6, zaw7, zaw8, zaw9 (zaw13) - zaw10, zaw11. Taki sposób zapisania składu pokazuje w jakiej formacji grała drużyna (w tym przypadku 1-4-4-2), myślniki oddzielaja poszczególne formacje od siebie (bramkarz - obrońcy - pomocnicy - napastnicy), przecinki zawodników grających w danej lini na boisku, w nawiasach podane są nazwiska zawodników, którzy pojawili się w trakcie meczu, zastępując zawodnika wymienionego przed nawiasem.

Czegoś brakuje? Chcesz wiedzieć więcej? Zadaj pytanie w komentarzu pod artykułem, a nasz ekspert, Maciej Łyk, postara się uzupełnić słowniczek o wskazane elementy.

>> Serwis specjalny MM-ki na EURO 2008
>> Artykuły i blogi MM-kowiczów o piłce nożnej