Skarbiec Katedry Wileńskiej na Wawelu [fotoreportaż]

- To dzięki staraniom polskich muzeów udało się przyśpieszyć proces przekazania odnalezionych zbiorów Archidiecezji Wileńskiej, ponieważ bez tego nie można było zorganizować wystaw, o które zwróciły się do nas polskie muzea. - powiedział MM Kraków podczas oprowadzania po wystawie Ks. Biskup Juozas Tunaitis Sufragan Wileński.

W trzech salach wystawiono ponad sto precjozów ze złota, srebra i kamieni szlachetnych oraz szat liturgicznych i wotów. Prezentowana kolekcja w Polsce może być porównywana jedynie za zbiorami skarbca Wawelskiego i Jasnogórskiego.

Katedra Wileńska wielokrotnie przebudowywana i odbudowywana po częstych pożarach swój obecny kształt uzyskała po tym jak w roku 1769 uległa zawaleniu południowa wieża zegarowa oprócz wieży runęło wówczas również sklepienie. Po tym zdarzeniu biskup Ignacy Massalski zwrócił się z prośbą do znamienitego wileńskiego architekta Wawrzyńca Gucewicza o przygotowanie projektu katedry oraz pokierowanie jej budową.

Nowa katedra została poświęcona w 1801 roku i przetrwała do naszych czasów. Na przestrzeni wieków świątynia cieszyła się przychylnością Jagiellonów oraz Wazów. Złe czasy dla Katedry nastały po roku 1654, kiedy to na skutek konfliktów wojennych ze Szwecją i Rosją większość wielkiego skarbca została rozgrabiona przez wrogów.

Dawną świetność świątyni starano się przywrócić aż do rozbiorów pod koniec XVIII. Po pierwszej wojnie światowej do skarbca trafiły insygnia grobowe z trumien królewskich Aleksandra Jagiellończyka oraz żon Zygmunta Augusta - Elżbiety Habsburżanki i Barbary Radziwiłłówny odnalezione w podziemiach katedry. Zabytki te niestety zaginęły podczas II wojny światowej.

W chwili wybuchu II wojny światowej najcenniejsza część zbiorów skarbca została pośpiesznie zamurowana w niszy pomiędzy kaplicami nawy bocznej. Z powodu śmierci podczas wojny inicjatorów ukrycia skarbu zbiory pozostały nie odnalezione aż do 1985 roku, kiedy to podczas prowadzonych odkryto schowane tam zbiory, lecz z obawy przed wywiezieniem znaleziska przez centralne władze radziecki skarb został ponownie ukryty lecz tym razem w magazynach muzealnych, gdzie pozostawał przez kolejnych 15 lat. Zbiory w pełni zostały udostępnione Litwinom dopiero w 1999, po odzyskaniu niepodległości przez państwo litewskie.

Wśród prezentowanych na wystawie zbiorów zwiedzający zobaczą między innymi sześć szczerozłotych kielichów liturgicznych, Relikwiarz ramienia św. Stanisława (1500-1503), Księgę wpisów Arcybractwa Imienia Marii przy katedrze wileńskiej (1670-1671) czy relikwiarz św. Marii Magdaleny de Pazzi (1684).

Na szczególna uwagę zasługuje Monumentalny kielich wyskokości pięćdziesięciu czterech centymetrów stanowiąc dar Hrabiego Michała Tyszkiewicz, o czym każdy może się przekonać czytając inskrypcję na czarze. Kielich ten jest najokazalszym naczyniem mszalnym zachowanym w środkowej Europie.

Ciekawostkę stanowią motywy zdobnicze kielicha ponieważ poza tradycyjnymi motywami sakralnymi jest na nim umieszczona sylwetka szatana oraz motywy roślinne i zwierzęce.

Wystawie towarzyszy przepiękny, bogato ilustrowany katalog zatytułowany "Skarbiec katedry wileńskiej". Wystawę wcześniej zaprezentowano na Zamku Królewskim w Warszawie. - Nie było do tej pory takich planów by szerzej udostępniać te zbiory, wystawa w Polsce jest pierwszą poza Litwą i jedyną do tej pory, ale od czegoś trzeba zacząć więc bardzo możliwe, że wystawa ta da początek następnym - powiedział specjalnie dla MM Kraków zapytany o to czy zbiory Katedry wileńskiej będą po zakończeniu polskich wystaw nadal szeroko prezentowane w tym również na Litwie Ks. Biskup Juozas Tunaitis Sufragan Wileński.