Poznajecie to miejsce? Tak zmieniał się Teatr Bagatela i jego otoczenie

Polska pierwsza w rankingu CNN

Wielkanoc 1928 roku była dla Teatru Bagatela tragiczna. W noc Wielkiego Piątku z 6 na 7 kwietnia 1928 roku budynek spłonął doszczętnie – zostały tylko mury. Pożar najprawdopodobniej wybuchł w magazynie mebli pod sceną. Jakby na ironię, zachował się ułożony z elektrycznych żarówek napis: Przedpiekle – reklamujący film.

11 kwietnia 1928 roku „Kurier Ilustrowany Codzienny” donosił: „Z wewnętrznego wspaniałego i gustownego urządzenia zostały tylko gruzy i zgliszcza. Z dawnego przepychu i świetności tego teatru zostały tylko osmalone dymem nagie mury, ziejące straszliwą grozą rozszalałego żywiołu. Pożar „Bagateli” był jednym z największych w Krakowie w ostatnich czasach, a rozmiarami swemi żywo przywodzi na pamięć pożar sali posiedzeń Rady miasta i magazynów kolejowych na dworcu kolejowym”.

Niecałą dekadę wcześniej, 25 października 1919 roku, uroczyście otwarto teatr przy ulicy Karmelickiej. Gmach porównywany był do paryskich budynków teatralnych, wnętrza Bagateli zaś zestawiano z wzorami w Casino de Paris i Folies Bergère. Zachwycające, secesyjne wnętra utrzymane w odcieniach złota i szkarłatu, barwne witraże, lampy w jedwabnych abażurach, wspaniałe meble, wykwintne zwierciadła – takie wnętrza dla Bagateli zaprojektował krakowski malarz Henryk Uziembło. Sam budynek jest dziełem 1918–1919 architekta Janusza Zarzeckiego. Powstanie Bagateli zainicjował w 1918 ówczesny potentat prasowy Marian Dąbrowski, wydawca i redaktor dziennika "Ilustrowany Kurier Codzienny".

O Teatrze Bagatela mówiono wówczas, że „zbudowanego w amerykańskim tempie i wykończonego z paryskim szykiem teatru nie powstydziłaby się żadna z europejskich stolic”.

Widownia mieściła 800 widzów. „Gorzej było ze sceną – głęboką tylko na 8 i wysoką na 7 metrów, a także z garderobami, których było za mało, a te, które wybudowano, były wyjątkowo ciasne. Nie było również magazynu i dekoracje umieszczano pod sceną” – czytamy o historii na stronie Teatru Bagatela.

To właśnie magazyn pod sceną był miejscem, w którym najprawdopodobniej wybuchł pożar.

Dwa lata przed pożarem, w 1926 roku, na skutek trudności finansowych, teatr przekwalifikowano na kino.

Po pożarze - najdramatyczniejszym momencie historii budynku - Bagatela powróciła do swojej świetności jeszcze przed wojną. Odbudowę teatru przeprowadzono wg projektu Stanisława Filipkowicza i Tadeusza Tombińskiego – w nowym projekcie fasada budynku pozbawiona została wszelkich ozdób, a wnętrza miały być utrzymane w jednolitym kolorze.

W 1930 roku w Bagateli wyświetlano filmy, także dźwiękowe. Osiem lat później kino-rewia Bagatela zmieniła nazwę na Scala, która była ponoć najelegantszym kinem Krakowa.

Po wojnie do budynku przy ul. Karmelickiej 6 powrócił teatr. W latach 1946-1948 mieścił się tutaj Teatr Kameralny, a od 1949 roku Państwowy Teatr Młodego Widza. W 1957 powstał z kolei Teatr Rozmaitości. W 1970 roku powrócono do nazwy Bagatela, a w 1972 nadano mu imię Tadeusza "Boya" Żeleńskiego.

Charakterystyczna fasada budynku teatru to ceramiczne zdobienia wykonane w 1967 roku w Spółdzielni Wyrobów Ceramicznych „Kamionka” w Łysej Górze a zaprojektowane przez Witolda Skulicza.

30 czerwca 2022 roku z fasady budynku przy ul. Karmelickiej zniknął ekran, wiszący tam od blisko dwóch dekad. Zmiana to efekt tzw. uchwały krajobrazowej.