Oto samouczek futbolowy dla laików na Euro 2012!

Może się okazać, że będzie dla nas fascynująca, ostatecznie w futbol grali już Aztekowie. Zajrzyjmy do piłkarskiej skarbnicy mądrości.

Asystent trenera
Facet w dresie, który nosi za trenerem książeczkę czekową. Czasem forma sportowej wilegiatury. Na przykład słynny trener Kazimierz Górski po zakończeniu kariery pozostał w Legii jako asystent trenera Wacława Kuchara. To z tego okresu pochodzi jego powiedzenie: "Jak szczęście się powtarza, to już nie jest szczęście". Patrz: trener

Aut
Opuszczenie przez piłkę regulaminowego pola gry. Czasem jedyny sposób, by skończyć mecz bez nadmiernej hańby. Legendarnymi mistrzami autu byli ongiś zawodnicy Wichru Kobyłka, którzy wysłali piłkę za linię 220 razy w ciągu pierwszej połowy meczu, co doprowadziło przeciwników do rozstroju nerwowego.

Boczny obrońca
Ten obrońca, który stoi z boku. Wygodna pozycja, nie trzeba ganiać z piłką, ale odpocząć. Jak nie patrzy sędzia można wypalić papierosa, albo napić się piwa, usłużnie podanego przez kibica. Zaawansowani wiekiem mogą rozwiązywać krzyżówki, chroniące ponoć przez Alzheimerem.

Catenaccio
Taktyka gry polegająca na zmyślnym kopaniu przeciwnika po kostkach, ale tak, by nie zauważył tego sędzia. Rzecz wymyślili w latach 40. tamtego wieku oczywiście Włosi, a konkretnie trener Nereo Rocco, któremu sportowi ortopedzi powinni postawić chyba jakiś pomnik. Patrz: faul.

Czerwona kartka
Kartonik pokazywany boiskowemu łobuzowi w celach reedukacyjnych. Rekordziści mają ich na koncie po kilkadziesiąt. Mistrzem w pokazywaniu czerwonych kartek był Rosjanin Walentin Iwanow. Na mundialu w 2006 roku wyjął ich z kieszonki cztery w jednym meczu. I to wcale nie dlatego, że wychował się w komunizmie, po prostu lubił. A w Paragwaju żyje podobno jeden sędzia, który podczas meczu Sportivo Ameliano i General Caballero pokazał piłkarzom 20 czerwonych kartoników. Kto w takim razie grał?

Dogrywka
Dodatkowy okres gry, rozpoczynany wtedy, gdy mecz nie przynosi rezultatu. Dla kibiców rozkosz, dla pozostałych członków rodziny istna tortura. Nie ma nic gorszego, niż wściekła żona czekająca na przesunięty pokaz kolejnego odcinka "Ojca Mateusza". Nie mylić z: doliczonym czasem gry, który ma miejsce wtedy, gdy sędzia używa chińskiej podróby zegarka.

Dośrodkowanie
Fachowo dośrodkowanie, czyli centra, to podanie piłki do gracza znajdującego się na środku pola. Wymaga kilku elementów: piłki, miejsca i zamachu nogą. Niestety, nie każdy polski piłkarz jest Marko van Bastenem i zwykle do dośrodkowania wykorzystuje tylko ostatni element z tej trójki. Dlatego wygląda to naprawdę komicznie, popatrzcie tylko czasem na Rafała Murawskiego.

Drybling
Kiwanie przeciwnika. Bogiem dryblingu był słynny Brazylijczyk Pele, nieźle radził sobie jego rodak El Tigro, ale i na Maradonę można było pogapić się z przyjemnością. A dlaczego? Bo chłopaki wzięli sobie do serca arystotelesowską radę Kazimierza Górskiego: "Im dłużej my przy piłce, tym krócej oni". Wzorem antydryblingu jest Polak Grzegorz Rasiak. Patrz: Rasiak oraz zwód.

Futsal
Odmiana piłki nożnej, rozgrywanej w hali przez pięciu zawodników. Dla prawdziwego kibica rzecz godna najwyższej pogardy, podobnie jak bezalkoholowe piwo.

Gaszenie piłki
Czyli przyjęcie jej od partnera. Można ją zgasić nogą, można przyjąć na klatę, co wygląda efektowniej, ale szwankuje w przypadku zaawansowanych palaczy. Mistrzem niebanalnego gaszenia podawanych piłek był Afgańczyk Mohammad Saber Rohparwar, który zatrzymywał ją po prostu ręką. Pytany dlaczego tak robi mawiał, że u niego w kraju to powszechny obyczaj.

Hat-trick
Trzy gole zdobyte podczas jednego meczu przez jednego zawodnika. Statystyka podaje, że podczas mistrzostw piłkarskich zdarzyło się to już 48 razy. Polscy piłkarze strzelali hat-tricki w czasie piłkarskich mistrzostw trzykrotnie: Ernest Wilimowski (1938), Andrzej Szarmach (1974), Zbigniew Boniek (1982). Hat-tricki samobójcze pomińmy litościwym milczeniem.

Kontratak
Tradycyjnie ulubiona taktyka meczowa polskiej reprezentacji. W praktyce wygląda to tak, że lecimy chmarą na przeciwnika, a kto dobiegnie - strzela. Dalej to już sprawa Pana Boga. Sprawdza się rzadko, ale wygląda, jakby husaria gromiła Szwedów pod Kircholmem.

Karny
Egzekucja bramkarza dokonywana z odległości 11 metrów. Czysta złośliwość wymyślona przez autorów piłkarskich reguł. Amatorom karnych warto przypomnieć, że gdy podczas Mistrzostw Świata w 1938 roku karnego strzelał Giuseppe Meazza pękła mu guma w gaciach. Ale drań spokojnie podtrzymał opadające pantalony i wbił karnego Brazylijczykom. Patrz też hasło: wolny.

Piłka
Ponoć pierwsze mecze rozgrywane były dmuchanym świńskim pęcherzem. Dziś futbolówka przypomina technologiczne cudo: zrobiona jest ze skóry, ma obwód nie większy niż 70 cm i nie mniejszy niż 68 cm. Waży od 396 do 453 g. Ponadto musi być napompowana tak, że w jej wnętrzu panuje nadciśnienie od 0,6 do 1,1 atm (0,6-1,1 kG/cm2). Zarabiają na tym technologicznym cudzie XXI wieku Chińczycy.

Pole bramkowe
Miejsce przed bramką, gdzie króluje facet w rękawicach i lepiej mu nie podskakiwać. Dla niektórych bramkarzy pole bramkowe było miejscem startu do wspaniałych karier: Gabriel Ogando wybił się na speca od brazylijskiej samby, Peter Schmeichel został ambasadorem Euro 2012, a Jan Tomaszewski trafił do PiS-u. I on nam jeszcze pokaże, co potrafi!

Rasiak Grzegorz
Eks piłkarz Jagiellonii Białystok, o którym krąży rekordowa ilość dowcipów w Internecie. Głównie z powodu jego "drewnianej" techniki gry. Przykład: "Jaka jest ulubiona wódka Rasiaka? Dębowa".

Rezerwowi
Trudno powiedzieć kim są i co robią. Najlepszą definicję rezerwowych podał komentator Dariusz Szpakowski: "W drugiej połowie prawdopodobnie wejdzie na boisko dwóch piłkarzy, którzy do tej pory grali na ławce rezerwowych".

Róg
Korner, czyli wykop piłki z narożnika boiska. Najszlachetniejszą formą kornera jest ten, w wyniku którego pada bramka. Umiał tak strzelać Kazimierz Deyna (mecz z Portugalią w 1977 roku), ale umie też Ronaldinho, co udowodnił w głośnym meczu z Avai. Co ciekawe, przegranym przez Flamengo 2:3.

Spalony
Sytuacja, której nie można wytłumaczyć bez pomocy kilku piw. Przeczytajcie, co powiada o nim art. 11 "Przepisów gry w piłkę nożną": "Spalony jest wtedy, gdy piłkarz drużyny atakującej w momencie podania znajduje się na połowie drużyny przeciwnej i jest bliżej linii bramkowej przeciwnika niż piłka i przedostatni zawodnik przeciwnika. W momencie podawania piłki piłkarz musi mieć przed sobą co najmniej dwóch piłkarzy drużyny przeciwnej. Warunek, że jest bliżej bramki niż piłka oznacza, że nie ma spalonego, jeśli zawodnik podający jest bliżej bramki niż zawodnik, do którego piłka jest podawana". I co, rozumiecie?

Transfer
Opłacalny biznes, polegający na odsprzedawaniu głośnych zawodników z przebiciem. Tylko w 2008 roku kluby Premier League wydały na transfery 620 milionów euro. Najdroższym piłkarzem w historii jest Cristiano Ronaldo, za którego Real Madryt zabulił trzy lata temu 94 miliony euro.

Trener
Człowiek, który prowadzi drużynę, uczy ją biegać po murawie, strzelać itp. Najbardziej oryginalnym gatunkiem trenera jest trener-filozof, jakim jest bez wątpienia Franciszek Smuda, autor bon motu: "Kaczka, sraczka, padaczka, Siadaczka". Egzegeci do dziś głowią się, o co chodziło panu Franciszkowi.

Wolny
Wznowienie gry w miejscu, gdzie przeciwnik dopuścił się przekroczenia (faul, spalony itp.) w formie strzału lub podania. Stały fragment gry, narażający piłkarzy na liczne niebezpieczeństwa. Francuz Just Fontaine, gwiazda piłki lat 50., złamał nawet nogę, bowiem chcąc precyzyjnie uderzyć piłkę, kopnął murawę.

Wślizg
Wybicie piłki przeciwnikowi efektowną interwencją przypominającą szczupaka, tylko nożnego. Niebezpieczny: dwa lata temu podczas meczu futsalowego w Sao Paulo zginął 23-letni piłkarz Robson Rocha Costa. Okazało się jednak, że kawałek uszkodzonego parkietu wbił się mu w brzuch.

Złoty but
Coroczna nagroda przyznawana dla najlepszego strzelca spośród wszystkich europejskich lig zrzeszonych w UEFA. Ostatni właściciel Złotego buta nazywa się Leo Messi. Poza tym boski Messi ma też zwykłe buty, a para tych, które miał na nogach strzelając gola w meczu z Getafe zostały wylicytowane w Pekinie za - bagatela - 400 euro.

Zwód
Drybling w miniaturze. Częściej stosowany jako forma piłkarskiej gry psychologicznej, niż na boisku. Mistrzem zwodu był trener Janusz Wójcik, którego hasło motywacyjne: "Kiełbasy w górę i golimy frajerów" powinno być analizowane na wszystkich wydziałach psychologicznych.