Od 11 lat szukają dowodów tortur w więzieniach CIA w Polsce

Prokuratura Regionalna w Krakowie wystąpiła do Prokuratury Krajowej z wnioskiem o przedłużenie o kolejne pół roku śledztwa w sprawie więzień CIA w Polsce. Nic nie wskazuje jednak na to, że po sześciu miesiącach postępowanie, które prowadzone jest już 11 lat, dobiegnie końca. - W sytuacji, kiedy prokuratura współpracuje z zagranicznymi instytucjami, w tym przypadku Departamentem Sprawiedliwości USA, wszystkie procedury wydłużają się. Obrót prawny za granicą odbywa się niestety powyżej granic czasowych, które nam wydają się nie do przyjęcia - wyjaśnia prok. Zbigniew Gabryś z Prokuratury Regionalnej.

Badają, czy była zgoda polskich władz na tortury

Prokuratura Regionalna w Krakowie bada, czy była zgoda polskich władz na stworzenie w Polsce tajnych więzień CIA w latach 2002-2003 i sprawdza, czy ktoś z polskich władz nie przekroczył uprawnień, godząc się na tortury, jakim w punkcie zatrzymań CIA w Polsce mieli być poddawani podejrzewani o terroryzm.

Według organizacji Human Rights Watch więzienie miało się znajdować na terenie szkoły wywiadu w Kiejkutach lub w pobliżu wojskowego lotniska w Szymanach na Mazurach. Największym problemem jest współpraca z Departamentem Sprawiedliwości USA.

Ponieważ w sprawę zaangażowani byli funkcjonariusze amerykańskiego wywiadu, czyli CIA, do tamtejszych śledczych skierowano wnioski o pomoc prawną, najprawdopodobniej o udostępnienie dokumentów i przesłuchanie świadków. Łącznie miało być takich próśb sześć (choć oficjalnie prokuratura mówi o „kilku”). Już jesienią 2015 r. ówczesna Prokuratura Apelacyjna w Krakowie, której prowadzenie śledztwa przekazano w 2012 r., informowała, że Amerykanie konsekwentnie odmawiają współpracy. Z informacji Radia RMF FM wynika, że odrzucili pięć - z sześciu - wniosków o pomoc prawną, a wielkiej szansy na realizację tego ostatniego również nie ma. Dlaczego? Bo Departament Sprawiedliwości USA powołuje się na bezpieczeństwo narodowe.

- Nie dziwię się, że Amerykanie odmawiają współpracy. Taka współpraca wywiadów odbywa się na całym świecie i nikt z niej później nie spowiada się na lewo i prawo - mówi nam osoba znająca specyfikę pracy służb specjalnych.

Pokrzywdzeni: Saudyjczyk, Palestyńczyk, Jemeńczyk

Status pokrzywdzonych w śledztwie mają trzy osoby, które twierdzą, że były przetrzymywane w Polsce: Saudyjczyk Abd al-Rahim al-Nashiri, Palestyńczyk Abu Zubajda i Jemeńczyk Walid bin Attash. Pod koniec lipca 2014 r. Europejski Trybunał Praw Człowieka orzekł, że Polska ma zapłacić po 100 tys. euro zadość-uczynienia za naruszenie Europejskiej Konwencji Praw Człowieka Abu Zubajdzie i Abd al-Rahim al-Nashiriemu. Zubajdzie przyznano dodatkowe 30 tys. euro zwrotu kosztów. W lutym 2015 r. Trybunał w Strasburgu odrzucił odwołanie rządu od wyroku uznającego, że Polska naruszyła konwencję praw człowieka ws. więzień CIA i odszkodowania wypłacono.

Trzy lata temu media podawały, że postępowanie ma zostać umorzone. Jednak w grudniu 2015 r. umorzony został tylko jeden z wątków - wyłączony do odrębnego postępowania. Dotyczył on według TVN24 odpowiedzialności karnej funkcjonariuszy publicznych. Według tej stacji miało chodzić m.in. o Zbigniewa Ziobrę, który w 2006 r. „jako minister sprawiedliwości i prokurator generalny miał nie podjąć czynności po zawiadomieniu o tym, że na terenie Polski mieli być torturowani więźniowie podejrzani o terroryzm”. Ze względu na niejawny charakter postanowienia prokuratura nie ujawniała wówczas, czego ono dotyczyło.

Z nieoficjalnych informacji wynika, że zarzuty postawiono tylko Zbigniewowi Siemiąt­kowskiemu, ówczesnemu szefowi Agencji Wywiadu.

WIDEO: Trzy Szybkie