Obchody 160. rocznicy powstania styczniowego w Małopolsce. Modlitwa przy grobach, odsłonięcie tablicy, kucie kos

Powstanie styczniowe było największym zrywem niepodległościowym XIX wieku. 22 stycznia 1863 r. w Warszawie ukonstytuował się Rząd Narodowy, który wezwał „naród Polski, Litwy i Rusi” do walki przeciw carskiemu zaborcy. Nierówna walka z rosyjskim imperium trwała do jesieni 1864 r., a na Podlasiu – gdzie walczył powstańczy oddział ks. Stanisława Brzóski – do wiosny 1865 r.

Cena za marzenia o niepodległej Polsce była ogromna – po stłumieniu powstania Polaków dotknęły liczne represje, m.in. konfiskata majątków szlacheckich, kasacja klasztorów na obszarze Królestwa Polskiego, wysokie kontrybucje i wszechobecna rusyfikacja. Władze carskie większość jego uczestników ukarały śmiercią bądź zesłali w głąb Rosji.

Pamięć o powstaniu styczniowym była elementem jednoczącym Polaków we wszystkich zaborach, a po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku weterani styczniowego zrywu otrzymali prawo do noszenia mundurów Wojska Polskiego, Sejm nadał im stopnie i prawa oficerskie oraz stałe dożywotnie pensje.

O powstańcach styczniowych pamięta również Małopolska.

Kraków
W "mieście królów polskich" 160. rocznicę powstania styczniowego obchodzono już w piątek, 20 stycznia. Przed południem pracownicy krakowskiego IPN złożyli kwiaty na grobie Ludomira Benedyktowicza oraz na innych grobach powstańców styczniowych na cmentarzu Rakowickim. Następnie złożyli kwiaty pod tablicą powstańców na cmentarzu Salwatorskim.

Główne obchody miały miejsce w południe, również na Cmentarzu Rakowickim. Ich organizatorem był Ośrodek Edukacji Obywatelskiej, filia nr 1 Centrum Młodzieży im. dr. Henryka Jordana w Krakowie. Obok mogiły i pomnika upamiętniającego powstańców listopadowych i styczniowych zgromadziła się spora grupka mieszkańców, w tym uczniów krakowskich szkół, urzędników, pracowników krakowskiego oddziału IPN itd. Uroczystość rozpoczął uczeń OSM I stopnia z ul. Basztowej, który odegrał sygnał "Słuchajcie wszyscy", następnie po krótkim powitaniu zgromadzonych, wraz z chórem Szkoły Muzycznej odśpiewano hymn. Krótki wykład na temat miejsc związanych z historią powstania styczniowego w Krakowie (z uwzględnieniem tematu Krakowskiego Szlaku Walk o Niepodległą 1768-1918, będącego częścią Małopolskiego Historycznego Szlaku Pamięci) wygłosił przedstawiciel UMK. Na koniec odbyła się krótka modlitwa za zmarłych i składanie wieńców i zniczy pod pomnikiem.

W trakcie uroczystości uczestnicząca w niej młodzież szkolna otrzymała również materiały patriotyczne: krakowskie karty historyczne (zestaw z m.in. kartą upamiętniającą powstanie styczniowe), mapy Krakowskiego Szlaku Walk o Niepodległą 1768-1918 oraz biało-czerwone chorągiewki.

Powiat krakowski: Ojców i Igołomia-Wawrzeńczyce

Uroczystości w Ojcowie będą dwudniowe. Rozpoczną się już w sobotę 21 stycznia. Zaplanowano mszę św. o godz. 10 w Kaplicy na Wodzie, a po niej ok. godz. 11 sesję popularnonaukową w Muzeum Ojcowskiego Parku Narodowego, a po południu ognisko i śpiewanie pieśni patriotycznych i powstańczych. Organizatorem sobotnich obchodów jest Stowarzyszenie Przyjaciół Ojcowa.

Natomiast oficjalne obchody organizowane przez Ojcowski Park Narodowy ze wsparciem władz wojewódzkich, powiatowych, gminnych, wojska i policji będą w niedzielę 22 stycznia. Po mszy w Kaplicy na Wodzie uczestnicy przemaszerują na plac przed budynkami dawnych hoteli „Pod Łokietkiem” i „Pod Kazimierzem”. Tam od godz. 11.30 oficjalne uroczystości będą prowadzone według ceremoniału wojskowego. Będzie oddanie hołdu powstańcom przed tablica pamiątkową. Około godz. 13.30 planowany jest pokaz grupy rekonstrukcyjnej, po nim tradycyjne ognisko i poczęstunek z kuchni polowej. W planach jest także występ Reprezentacyjnej Orkiestry z Cianowic oraz wspólne śpiewanie pieśni powstańczych i patriotycznych.

Rocznica 160-lecia wybuchu powstania styczniowego będzie szczególnie obchodzona w Igołomi. Obchody rozpoczną się w niedzielę, 22 stycznia o godz. 11.30 mszą św. w kościele parafialnym w Igołomi. Następnie na godz. 13.30 uczestnicy udadzą się do Zespołu Pałacowo-Parkowego w Igołomi na dalsze uroczystości. W pałacu zaplanowano m.in. rekonstrukcję "Przekuwanie kos na sztorc", koncert chóru Carmen i harcerzy oraz krótką lekcję historii.

Tarnów
W rocznicę wybuchu powstania styczniowego, 22 stycznia w niedzielę, o godz. 10 przy mogile powstańczej na tarnowskim Starym Cmentarzu zgromadzą się: dr Mateusz Szpytma - zastępca prezesa IPN, Ryszard Pagacz - wicewojewoda małopolski oraz Cecylia Radoń - zastępca dyrektora Oddziału IPN w Krakowie, aby złożyć kwiaty i zapalić znicze.

Miejskie obchody 160. rocznicy wybuchu powstania styczniowego w Tarnowie rozpoczną się natomiast o godz. 16.30 zbiórką przy bramie głównej Cmentarza Starego, skąd nastąpi przemarsz uczestników do Kwatery Powstańców Styczniowych. Tu znajduje się wykonany w 1891 roku zbiorowy grób w formie kopca z głazów polnych z żeliwnym krzyżem, który powstał ze składek społecznych. Pochowanych jest w nim kilkunastu powstańców zmarłych od odniesionych ran w szpitalu miejskim oraz szpitalu powstańczym w majątku książąt Sanguszków w Gumniskach.

Przy mogile zaplanowana jest krótka uroczystość. Po wprowadzeniu zostanie odegrany hymn narodowy, odbędzie się również złożenie kwiatów i Świateł Pamięci.

Nowy Sącz
W poniedziałek 23 stycznia o g. 11 w holu głównym Szkoły Podstawowej nr 20 w Nowym Sączu (ul. Nadbrzeżna 77) zostanie odsłonięta tablica poświęcona Kazimierzowi Zefirynowi Miczyńskiemu oraz powstańcom styczniowym. Intencją wydarzenia jest uhonorowanie powstańców styczniowych, ale też rodziny Miczyńskich w 160. rocznicę wybuchu powstania styczniowego. Wydarzenie wieńczy innowację pedagogiczną "Rajd śladami powstańców styczniowych", którą od jesieni 2022 r. realizował dr Łukasz Połomski, nauczyciel historii w SP nr 20.

Nowy Targ
Nowotarska grupa mieszkańców "Pamięć" oraz podhalańska grupa rekonstrukcji historycznych "Błyskawica" zapraszają do wzięcia udziału w uroczystościach w dniu 22 stycznia (niedziela) 2023 r. O godzinie 12.30 odbędzie się uroczysta Msza św. w kościele św. Katarzyny w Nowym Targu. Złożenie kwiatów i zapalonych zniczy odbędzie się w dniu 23 stycznia (poniedziałek) 2023 r. o godz. 13.00 na Nowotarskim Cmentarzu przy Pomniku poświęconym powstańcom styczniowym.

Oprawę artystyczną przygotowała młodzież z Zespołu Szkół Ogólnokształcących nr 2 im. św. Jadwigi Królowej w Nowym Targu oraz I Liceum Ogólnokształcącego im. Seweryna Goszczyńskiego w Nowym Targu

Nowe wagony w PKP Intercity