Nowa książka Ryszarda Legutki

Umysł zniewolony. To pojęcie, czy wręcz kategoria służąca do opisu rzeczywistości, spopularyzowana swego czasu przez Czesława Miłosza, doskonale oddaje też sens i przesłanie publicystyki Ryszarda Legutki, wykładającego na UJ profesora filozofii, a zarazem jednego z najciekawszych i najbardziej wyrazistych polskich publicystów. Nakładem Ośrodka Myśli Politycznej ukazała się właśnie nowa książka tego autora, "Raj przywrócony", podobnie jak poprzednie analizująca najważniejsze problemy - nie tylko polskiej - współczesności
Raj na ziemi
Miłosz analizował umysły zniewolone przez upiorne i absurdalne idee komunistyczne. Legutko w swej publicystyce udowadnia, że także dziś, po upadku komunizmu, wielu intelektualistów nadal przejawia zauroczenie różnego rodzaju koncepcjami inżynierii społecznej, utopijnymi systemami dążącymi do przebudowy świata, do zbudowania ziemskiego raju. O tyle lepszymi od skompromitowanych utopii komunistycznych, że przynajmniej wyrzekających się użycia siły. "Wiele dzisiejszych orientacji filozoficznych i politycznych ma swoje własne wizje raju, do którego realizacji, choćby częściowej, energicznie dąży. Doskonale zorganizowany świat (...) to obraz poruszający wyobraźnię milionów ludzi" - pisze Legutko, ostrzegając jednocześnie przed próbami wprowadzania tych wizji w życie.
Nie lubi tolerancji
Jaki miałby być ten doskonale zorganizowany świat? To świat poprawności politycznej, wszechobejmującej tolerancji dla wszystkich i wszystkiego, nawet dla zachowań ongiś uważanych za dewiacyjne. To świat, w którym nikt nie upiera się przy swoich racjach, a wszystkie idee i koncepcje są uważane za równoważne, świat pozbawiony hierarchii wartości. To wreszcie świat bez chrześcijaństwa, które upierając się przy swoich racjach, stawiając wiernym wysokie wymagania moralne - samym swym istnieniem zakłóca postulowaną przez zwolenników nowej utopii sielankę bezideowości.
Droga do niewolnictwa
Poddając krytycznej analizie utopijne koncepcje współczesnych wizjonerów Ryszard Legutko nie tylko zwraca uwagę na ich absurdalność. Dostrzega też tkwiącą w nich fundamentalną sprzeczność. Próbując zbudować świat nieograniczonej wolności, myśliciele i wtórujący im politycy doprowadzają do większego zniewolenia. Bo na straży owej wolności staje współczesne państwo wraz ze swym systemem rozrastającej się liczby przepisów i regulacji, mających gwarantować wszystkim wszystkie wolności i prawa, w rzeczywistości je ograniczających. "Proces rozrostu struktur urzeczywistniających nasze uprawienia dokonuje się w całym świecie zachodnim. Ale im bardziej się rozrasta, tym bardziej nam zagraża, tym energiczniej domagamy się ochrony przed nim" - pisze Legutko. I zwraca uwagę, że dzisiejsze państwa głębiej wnikają w życie jednostki niż opisywane przez Tomasza Hobbesa totalitarne państwo - Lewiatan.

Ryszard Legutko, choć największą popularność zdobył właśnie jako publicysta, jest przede wszystkim wyrafinowanym filozofem, doskonale wykształconym intelektualistą, wybitnym komentatorem i tłumaczem Platona, znawcą dziejów filozofii politycznej - w dodatku obdarzonym niespotykanym w kręgach naukowców talentem literackim, dodającym jego wywodom atrakcyjności czytelniczej. Dzięki temu, jako jeden z niewielu współczesnych intelektualistów, potrafi dotrzeć do każdego czytelnika, nawet pozbawionego podstaw filozoficznego wykształcenia.