Nietypowy Kraków w projekcie Łukasza Skąpskiego

"Przewodnik po Krakowie". Będzie Wawel, Skałka, Jama Michalika? Niekoniecznie. W filmowym projekcie Łukasza Skąpskiego pod takim właśnie tytułem widzimy filmowane z okien pędzącego samochodu wielkie blokowiska: Bieżanów, Prokocim Nowy, Olszę.

- Moim celem było pokazanie nieznanych, egzotycznych dla ludzi spoza Krakowa rejonów miasta. Pokazując wszystkie powojenne dzielnice zebrane razem doprowadzam widza do wniosku, że Kraków jest szpetnym molochem. Wniosku o tyle szokującego, że Kraków wcale nie jest w ten sposób postrzegany - tłumaczy autor projektu.

Będzie piękniej
Na trzech zainstalowanych obok siebie ekranach wyświetlane są symultanicznie filmy wideo. Scenariusz każdego jest taki sam. Nagrane zostały w czasie jazdy: przed oczami przewijają się szare bloki, parki, szkoły, ciucholandy, osiedlowe supermarkety z uszkodzonymi szyldami. Dzielnice Krakowa - Południe, Zachód i Wschód. Monotonię wielkomiejskiego pejzażu świetnie podkreśla ostra, rytmiczna muzyka nagrana wprost z samochodowego radia.
Co jakiś czas auto się zatrzymuje. Przed kamerą staje starsza pani, taksówkarz, biznesmen około trzydziestki, panowie w średnim wieku, wymalowana dwudziestolatka, gimnazjaliści. Przypadkowo spotkani ludzie. Mają scharakteryzować swoje osiedle.
- Jesteśmy na Woli Duchackiej. Mieszka się tu dobrze, dużo zieleni.
- To osiedle nazywa się Podwawelskie, znakomicie się tu mieszka, dużo zielonych terenów dookoła - słyszymy.
Rzadziej pojawia się dłuższa wypowiedź, a jeśli już to:
- Mamy supermarket, szkołę, plac zabaw, bloki są odnawiane, więc niedługo będzie jeszcze piękniej.
- Bloki są dość nowe, ale mieszka tu niedobra młodzież i już je pomazała.
Narzekają, że osiedla są niebezpieczne.
- Ale mamy ochronę - chwali się mieszkaniec Kozłówka.

Ziomale Wyspiańskiego
Daje to efekt przerażający, a jednocześnie komiczny. Stłoczone na skrawku ekranu blokowiska (pokrywają 90 procent powierzchni miasta) uświadamiają, że w gruncie rzeczy otacza nas architektura brzydka i nieprzyjazna człowiekowi. Poruszamy się w przestrzeni, której centrum stanowi nie rynek czy kościół, ale supermarket. Absurdalna mantra "Mieszka się dobrze, dużo zieleni" pokazuje, że tego miasta nie zamieszkują wyrafinowany artyści, ale zwyczajni, nieskłonni do refleksji ludzie. Zresztą, co innego my byśmy powiedzieli o swoim osiedlu?
Zanim więc w swojej pysze krakowian poczujemy się raczej ziomkami Stanisława Wyspiańskiego niż ziomalami chłopaków z bloku obok - zastanówmy się, czy aby na pewno jest to uzasadnione.
Wystawa w krakowskim Bunkrze Sztuki czynna jest codziennie z wyjątkiem poniedziałków w godz. 11-18.