Kraków. Żywe karpie z beczki, gasidła do świec. Tak dekady temu temu wyglądał przedświąteczny szał zakupów! [ARCHIWALNE ZDJĘCIA]

Kliknij w przycisk "zobacz galerię" i przesuwaj zdjęcia w prawo - naciśnij strzałkę lub przycisk NASTĘPNE. Zdjęcia pochodzą z zasobów Narodowego Archiwum Cyfrowego. Ostatnich siedem niedatowanych fotografii przedstawia przygotowania do świąt z późniejszych okresów.

Fotografie pochodzą z zasobów Narodowego Archiwum Cyfrowego.

Współcześnie świąteczna aura towarzyszy na nam już od listopada. Sklepowe półki uginają się pod ciężarem bożonarodzeniowych ozdób, galerie oślepiają blaskiem wplątanych gdzie bądź światełek, a z głośników wybrzmiewają znane wszystkim szlagiery.

90 lat temu natomiast przygotowania do świąt zaczynały się - mogłoby się wydawać późno - bo w grudniu! Na to przynajmniej wskazują wzmianki z gazet. To właśnie w prasie gospodynie wyszukiwały informacji na temat świątecznych trendów: jakie potrawy warto przygotować, jak udekorować choinkę i stół, a także jak przygotować własnoręcznie ozdoby choinkowe.

Gazety często wychodziły naprzeciw warunkom ekonomicznym czytelników. Pożyteczne informacje mogły więc zdobyć tak gospodynie z zamożnych domów, jak również te, które miały skromne dochody.

W grudniowym numerze Praktycznej Pani z 1937 roku, możemy przeczytać:

Niech nam zamożniejsze panie nie wezmą za złe, że podawać będziemy skromne (dania - przyp. red.), ale musimy liczyć się z tem, że korzystają z naszych przepisów osoby młode, niedoświadczone i mające ograniczony budżet.

Prasa sugerowała gospodyniom, jak rozplanować przedświąteczne prace, by z wszystkim zdążyć na czas. Prace „sezonowe”, takie jak pranie, czy mycie okien zalecano zrobić około dwóch tygodni przed świętami. Ciasta natomiast należało zacząć piec w okolicy 20 grudnia. Dlaczego? Chodziło o to, by: „(…) w dniu wigilijnym móc wytworzyć atmosferę pełną spokoju, odpoczynku i radości.”

Gdy pani posiadała w swoim gospodarstwie domowym urządzenia gazowe, na których przygotowywała posiłki, to przed świętami mogła skorzystać z pomocy Gazowni Miejskiej. Ta ostatnia organizowała bowiem bezpłatne pokazy pieczenia ciast właśnie na takich urządzeniach.

W teorii na stole wigilijnym powinno pojawić się 12 postnych potraw, nierzadko jednak ograniczano się tylko do trzech: zupy, ryby (w różnej postaci) oraz słodkiego deseru. Zgodnie z tradycją pojawiały się także dania z kapustą, grzybami i makiem. Podczas przygotowań brano pod uwagę kwestie zarówno ekonomiczne, jak i praktyczne: "Nie ma wiele sensu, przygotowanie dla tradycji tych potraw, które odchodzą nietknięte od stołu", „(…) żeby było smacznie, zdrowo dla nas i dla naszej kieszeni” - radziły gospodyniom gazety.

Co dokładnie podawano? Gdybyśmy chcieli dziś odtworzyć taką kolację możemy odwołać się do przykładowego menu z Pani domu z roku 1938:

• zupa grzybowa czysta z naleśnikami pokrojonymi jak makaron,
• ryba po grecku na zimno,
• grzyby z zupy smażone,
• ryba faszerowana - pieczona,
• ziemniaki z wody,
• sos chrzanowy,
• kompot z owoców suszonych i surowych.

Źródło: Barbara Męczykowska, "Na gwiazdkę co najlepsze każdy dziś wybiera …” - polskie Boże Narodzenie w latach 30;