Krakow: wielka muzealna rewolucja w Fundacji Czartoryskich. Damą z łasiczką będą rządzić muzealnicy

Czytaj także: Kraków: pasażer kontra kanar, cicha wojna w MPK

Spadkobierca magnackiej rodziny, w zgodzie ze swoimi uprawnieniami, ale w tempie godnym właśnie zamachu stanu, zmienił zarząd Fundacji XX. Czartoryskich, która zarządza w jego imieniu rodzinnymi zbiorami, w tym "Damą z gronostajem". Pozbawił więc funkcji prezesa swego kuzyna Adama Zamoyskiego i wiceprezeskę Marię Osterwę-Czekaj, a członkostwa w zarządzie Zbigniewa Ćwiąkalskiego, byłego ministra sprawiedliwości, Bognę Dziechciaruk-Maj, kierującą Centrum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha, i Antoniego Potockiego, krakowskiego biznesmena. Doprowadził do powołania na prezeskę Olgi Jaros, koordynatorki wystaw zagranicznych w krakowskim Muzeum Narodowym, a do zarządu dwóch innych pracowników tego muzeum.

I tu kryje się waga zmiany przeprowadzonej przez księcia. Dotychczasowy zarząd od kilku lat forsował bowiem wysyłanie obrazu Leonarda da Vinci na wystawy zagraniczne. Przeciwstawiało się temu Muzeum Narodowe, które od 1945 r. opiekuje się zbiorami Czartoryskich.

Adam Zamoyski został prezesem Fundacji w 2003 r. Przygotowywał, za publicznym błogosławieństwem księcia fundatora, a przy protestach krakowskich środowisk muzealnych, plan usamodzielnienia Muzeum XX. Czartoryskich. Stosunki między kuzynami arystokratami zaczęły się gwałtownie psuć w ostatnich miesiącach. Księcia miał poirytować fakt, że bizantyjski relikwiarz, którym w końcu ubiegłego roku z pompą obdarowywał Wawel, nie należał już do jego osobistego majątku, bo zabytek wykupiła Fundacja. Prezesowi Zamoyskiemu z kolei miało się nie podobać, że fundator zgodził się, by "Dama z gronostajem" przez najbliższe 10 lat nie opuszczała Polski. Jednak powodem zasadniczym był remont siedziby Muzeum Czartoryskich, które obecny zarząd rozgrzebał na początku 2010 r., choć nie miał pieniędzy na inwestycję.

"Jestem zaskoczony decyzją, bowiem fundator nie wyraził żadnych zastrzeżeń do pracy zarządu i nie dalej jak w poniedziałek zatwierdził bez rezerwy sprawozdanie z jego działalności. Nie jestem w stanie zrozumieć tej decyzji, która jest całkowicie sprzeczna z długoletnią polityką fundatora i rady. Mogę tylko przypuszczać, że został w jakiś sposób zmanipulowany" - napisał z Londynu w odpowiedzi na naszą prośbę o komentarz do ostatnich posunięć księcia Adama Karola Czartoryskiego, fundatora Fundacji XX. Czartoryskich, Adam Zamoyski. Na mocy tych decyzji Zamoyski, który forsował wypożyczanie "Damy z gronostajem" Leonarda da Vinci za granicę, przestał w tym tygodniu być prezesem zarządu Fundacji. Jestem też wstrząśnięty metodą wdrożenia tej decyzji, która jaskrawo nie pasuje do pięknego nazwiska, które nosi fundator" - dodał Adam Zamoyski.

O kompletnym zaskoczeniu mówią także Zbigniew Ćwiąkalski i Bogna Dziechciaruk-Maj, która w dotychczasowym zarządzie odpowiadała za usamodzielnienie Muzeum Czartoryskich i przekształcenie go w instytucję prywatną. W miniony poniedziałek reprezentowała jeszcze zarząd na posiedzeniu rady fundacji, która przyjęła bez uwag wspomniane sprawozdanie. Jednak tego dnia kończyła się kadencja rady.

"Obecnie najwyższa władza fundacji, do której należą najcenniejszy obraz w Polsce i najważniejsza kolekcja pamiątek narodowych, składa się z sześciu członków rodziny, z których tylko dwóch mówi (jako tako) po polsku, a tylko jeden mieszka w kraju, oraz prof. Jana Ostrowskiego [dyrektora Zamku Królewskiego na Wawelu - przyp. red.], którego stosunek do fundacji jest co najmniej dwuznaczny" - pisze o nowej radzie Adam Zamoyski. Prof. Ostrowski nie chciał z nami wczoraj rozmawiać na ten temat.

Od razu we wtorek, w dniu powołania nowej rady fundacji, książę Czartoryski spotkał się z kierownictwem krakowskiego Muzeum Narodowego. - Gdy fundator spytał, czy muzeum udzieli pomocy fundacji, zastanawiałam się najwyżej 15 sekund. Bo ze względu na ponad 60 lat naszej opieki nad zbiorami Czartoryskich jesteśmy najwłaściwszą instytucją, by takiej pomocy udzielić - mówi Zofia Gołubiew, dyrektor muzeum.

W tym samym dniu rada fundacji powołała nowy zarząd, w którego skład weszli pracownicy muzeum. Olga Jaros, obecna prezes zarządu fundacji, propozycję objęcia stanowiska dostała, jak twierdzi, od ks. Czartoryskiego na parę dni przed zmianami.

- Naszym głównym zadaniem jest znalezienie pieniędzy i doprowadzenie do końca remontu siedziby Muzeum Czartoryskich - powiedziała nam wczoraj. Obecnie remont jest prowadzony za pieniądze fundacji i ze środków z tzw. grantu norweskiego (4,5 mln euro). Brakuje jednak przynajmniej kilkunastu milionów złotych na urządzenie ekspozycji, jej zabezpieczenie itd. Tych pieniędzy nie potrafił zdobyć dotychczasowy zarząd. Mimo ich braku rozpoczął remont, a zbiory wypożyczył do sześciu polskich muzeów: od Szczecina do Stalowej Woli.

Nowy zarząd przejmuje też negocjacje z organizatorami wielkich wystaw w Berlinie (od sierpnia) i w Londynie (od listopada), których ozdobą ma być "Dama z gronostajem". Jak się dowiadujemy, wyjazd obrazu nie jest jeszcze przesądzony, bo umowy w tej sprawie nie zostały podpisane. Jak deklaruje Jaros, fundacja zamierza dotrzymać dotychczasowych ustaleń z partnerami zagranicznymi, ale ostatecznie ich spełnienie zależy od tego, czy państwa przyjmujące zapewnią cennemu obrazowi bezpieczeństwo na właściwym poziomie.

Pewne jest natomiast, że upadł pomysł usamodzielnienia Muzeum Czartoryskich. - To koncepcja trudna do przyjęcia. Muzeum Czartoryskich nie może być instytucją prywatną, bo bez pomocy państwa nie będzie zdolne do funkcjonowania. Traktuję obecne zmiany jako okazję do tego, by wreszcie uregulować stosunki fundacji z państwem reprezentowanym przez krakowskie Muzeum Narodowe - mówi Gołubiew.

Wybierz z nami Miss Lata Małopolski! [ZOBACZ ZDJĘCIA KANDYDATEK]

Kochasz góry?**Wybierz najlepsze schronisko Małopolski!**

Urządź się w Krakowie!**Zobacz, jak to zrobić!**

Codziennie rano najświeższe informacje, zdjęcia i video z Krakowa! Zapisz się do newslettera!