Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

Kraków. Tak Rudawa wiła się kiedyś między budynkami. Później popłynęła nowym korytem. Zobacz ARCHIWALNE ZDJECIA sprzed ponad 100 lat! 30.04

Karina Czernik
Karina Czernik
Uczestnicy uroczystości odpustowych nad brzegiem Rudawy, 1932 rok
Uczestnicy uroczystości odpustowych nad brzegiem Rudawy, 1932 rok fotopolska.eu
Ponad 100 lat temu RUDAWA płynęła wzdłuż dzisiejszej Alei 3 Maja w Krakowie. Natomiast 4 lipca 1910 roku popłynęła nowym korytem. Zaczęło się od powodzi, która nawiedziła Galicję w lipcu 1903 roku. Wezbrana Rudawa zalała wtedy park Jordana, Błonia, także sporą część dzielnicy Nowy Świat. Oto historia Rudawy, rzeki która niegdyś wiła się między budynkami w Krakowie. Zobacz ARCHIWALNE ZDJĘCIA!

Którędy płynęła RUDAWA? Ponad 100 lat temu wiła się między budynkami w Krakowie

Portal zarchiwumkrakowa.pl o naturalnym nurcie Rudawy:

  • naturalny nurt Rudawy w Krakowie płynął wzdłuż dzisiejszej Alei 3 Maja,
  • na Błoniach rzeka tworzyła rozlewiska (płynęła tak wolno, że nazywana była Niecieczą),
  • dalej przecinała obecną Aleję Mickiewicza i płynęła wzdłuż ulicy Wolskiej (dzisiaj J. Piłsudskiego),
  • za budynkiem Towarzystwa Gimnastycznego Sokół gwałtownie skręcała w prawo i łączyła się z Młynówką Królewską na ulicy Wenecja.
Gmach Sokoła. Widoczna na pierwszym planie rzeka to Rudawa, w której miejscu dzisiaj biegnie ulica Retoryka, 1900 rok
Gmach Sokoła. Widoczna na pierwszym planie rzeka to Rudawa, w której miejscu dzisiaj biegnie ulica Retoryka, 1900 rok zbiory Archiwum Narodowego w Krakowie

Tak rzeka RUDAWA zmieniła swój bieg

W kwietniu 1905 zatwierdzono projekt, który przewidywał, że Rudawa "płynąć będzie od Woli Justowskiej pod Kopiec Kościuszki ku klasztorowi Norbertanek na Zwierzyńcu przyczem [!] nastąpi odpowiednie rozszerzenie i obwałowanie jej koryta". Z rozpoczęciem prac trzeba było jednak czekać jeszcze dwa lata, czyli do 1907 roku.

Nie wszyscy byli zadowoleni z planowanego przełożenia Rudawy. Miłośnicy zabytków i przeszłości narzekali, że zniszczone zostanie bezpowrotnie wyjątkowo malownicze otoczenie klasztoru Panien Zwierzynieckich. Niezadowolone były też same siostry norbertanki. Pomimo ich stanowczych protestów zburzono dwie należące do klasztoru zabytkowe budowle, czyli młyn wodny oraz spichlerz. Odszkodowanie, jakie wypłacono Pannom Zwierzynieckim, matka przełożona postanowiła przeznaczyć na budowę przedszkola, czyli Ochronki bł. Bronisławy na Zwierzyńcu.

Wielkie otwarcie. "Woda runęła całą mocą w nowe koryto"

4 lipca 1910 r. rozpoczęły się uroczystości otarcia nowego koryta Rudawy.

Jak donosił "Czas": Przy strzałach z moździerzy dwudziestu robotników podjęła rozkopanie wąskiego pasa żwiru i zieleni, powstrzymującego napór wody. Po 15 minutach pracy otwarto ujście. Woda runęła o godz. 4.22 całą mocą w nowe koryto, łamiąc drewnianą tamę. Obecni gorącymi oklaskami powitali ten moment. Równocześnie robotnicy zamknęli drewnianą przegrodą stare koryto.

Nowe koryto Rudawy było zdecydowanie krótsze od starego. Rzeka płynęła bystro, choć projektanci dla wytracenia jej energii zastosowali tzw. bystrotoki. Szczególnie mile dla oka wyglądało ujście Rudawy do Wisły, gdzie woda opadała malowniczą kaskadą.

Po roku 1910 zniknęła dawna Rudawa. Rozebrano już niepotrzebny "most na Zwierzyńcu", jaki znajdował się w rejonie pl. Kossaka. Po dawnym korycie rzeki zostały tylko mało czytelne zagłębienie wzdłuż al. 3 Maja oraz pas zieleni na środku ul. Retoryka. To właśnie jego część zmieniła się niedawno w skwer Praw Kobiet.

Zobacz ARCHIWALNE ZDJĘCIA, przedstawiające rzekę Rudawę, biegnącą przez Kraków przed uregulowaniem i po uregulowaniu. Fotografie pochodzą z zasobów Archiwum Narodowego

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Krokusy w Tatrach. W tym roku bardzo szybko

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na krakow.naszemiasto.pl Nasze Miasto