Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

Jan III Sobieski na złotych i srebrnych monetach Narodowego Banku Polskiego

Marek Długopolski
Marek Długopolski
Monety z Janem III Sobieskim to kolejne kolekcjonerskie cacka. Piękne i kunsztownie wykonane. I cenne. Wystarczy wspomnieć, że złota moneta wybita została w nakładzie zaledwie do 600 sztuk - nabyć ją można było w cenie 19 500 zł brutto
Monety z Janem III Sobieskim to kolejne kolekcjonerskie cacka. Piękne i kunsztownie wykonane. I cenne. Wystarczy wspomnieć, że złota moneta wybita została w nakładzie zaledwie do 600 sztuk - nabyć ją można było w cenie 19 500 zł brutto NBP
„Lew Lechistanu” i „obrońca wiary” - takie przydomki Jan III Sobieski zyskał w swoim długim życiu. Pierwszy nadali mu Turcy - długoletni wrogowie - ceniąc odwagę, śmiałość, spryt, ale i strategiczny kunszt. Drugim tytułem – fidei defensor – obdarzył go papież Innocenty XI po odsieczy wiedeńskiej roku 1683. 9 lutego jeden z najznamienitszych polskich wodzów i królów trafił na złote i srebrne monety kolekcjonerskie - wybite w serii „Skarby Stanisława Augusta” - Narodowego Banku Polskiego.

„Lew Lechistanu” z Oleska

Przyszły król i wódz po raz pierwszy ujrzał świat w piątek. Był 17 sierpnia 1629 roku. Syn Jakuba Sobieskiego, herbu Janina, oraz Zofii Teofili z Daniłowiczów, wojewodzianki ruskiej, został powity na zamku w Olesku na Rusi Czerwonej. Tego dnia, jak głosi rodzinna legenda, pod murami stosunkowo niewielkiej, lecz solidnie zabezpieczonej warowni, miał się pojawić niewielki tatarski czambuł.

Młodość Jana toczyła się głównie w Żółkwi, w dobrach rodowych słynnego pradziada, hetmana wielkiego koronnego Stanisława Żółkiewskiego. „O, quam dulce et decorum est pro patria Mori” – te słowa Horacego, które wyryto na obelisku upamiętniającym miejsce heroicznej śmierć wielkiego przodka, miały być pierwszymi – jak głoszą biografowie - których Jan nauczył się po łacinie. Sentencja ta - „Jakże słodko i zaszczytnie jest umrzeć za Ojczyznę” – towarzyszyła mu całe długie życie. Żółkiew pozostała zaś jednym z najbardziej ukochanych miejsc na ziemi.

Rodzina Sobieskich nie szczędziła środków na wszechstronne wykształcenie Jana.

- Po studiach na Akademii Krakowskiej i odbyciu Grand Tour podjął służbę wojskową w kraju, walcząc przeciw Chmielnickiemu i Moskwie. W 1655 r. poddał się Szwedom, lecz już w 1656 r. wrócił pod komendę polskich dowódców i wziął udział w licznych wojnach z Moskwą, Kozakami, Tatarami i Turcją. W 1668 r. został hetmanem wielkim koronnym. W tym czasie zyskał też miano bohatera – Lwa Lechistanu, do czego szczególnie przyczyniło się zwycięstwo odniesione pod Chocimiem w 1673 r. – tak niezwykłe dzieje Jana opisuje Marta Męclewska w folderze Narodowego banku Polskiego.

I przypomina, że Jan „był zwolennikiem sojuszu z Francją, snuł plany odzyskania Prus Książęcych i wzmocnienia obecności Polski nad Bałtykiem”.

21 maja 1674 roku – po śmierci króla Michała Korybuta Wiśniowieckiego w 1673 roku – szlachta wybrała Jana III Sobieskiego na króla Polski, wielkiego księcia litewskiego, ruskiego, pruskiego, mazowieckiego, żmudzkiego, inflanckiego, smoleńskiego… Jednak wobec mocno skomplikowanej sytuacji politycznej koronacja odbyła się dopiero dwa lata później.

Jan III Sobieski przez długie lata bił się o dostęp do Bałtyku i spokój na kresach. - Wiosną 1683 r. podpisał traktat z Austrią i jako naczelny wódz odniósł świetne i sławne zwycięstwo nad turecką armią Kara Mustafy, oblegającego Wiedeń – zaznacza Marta Męclewska. Niestety, kolejne lata już nie były tak łaskawe dla władcy. Przyniosły niekorzystny pokój z Rosją w 1686 r., niepotrzebne i nieudane wyprawy mołdawskie, a także ciągłe „zmagania z opozycją magnacką”.

Nie tylko polityczne talenty

- Poza politycznymi talentami Jan III Sobieski objawiał również zamiłowanie do sztuk pięknych, literatury, wspierał architektów, malarzy i rzeźbiarzy, a także uczonych - astronom Jan Heweliusz nazwał nowo odkrytą konstelację Tarczą Sobieskiego. Wybudował pałac i ogród w Wilanowie. Zmarł w 1696 r. Został pochowany najpierw w kościele Kapucynów w Warszawie, a następnie, w 1734 r., na Wawelu – wspomina Marta Męclewska.

Jego wybranką była Maria Kazimiera de la Grange ďArquien. Oficjalnie „Marysieńkę” poślubił 5 lipca 1665 roku (tajny ślub odbył się 14 maja 1665 roku, a więc ledwie tydzień po śmierci jej pierwszego męża). Związek był udany, a świadczy o tym choćby ośmioro dzieci, które przyszły w tym czasie na świat: Jakub Ludwik, Teresa Teofila, Adelajda Ludwika, Maria Teresa, Teresa Kunegunda, Aleksander Benedykt, Konstanty Władysław i Jan.

Monety z Janem III Sobieskim to kolejne kolekcjonerskie cacka. Piękne i kunsztownie wykonane. I cenne. Wystarczy wspomnieć, że złota moneta wybita została
Monety z Janem III Sobieskim to kolejne kolekcjonerskie cacka. Piękne i kunsztownie wykonane. I cenne. Wystarczy wspomnieć, że złota moneta wybita została w nakładzie zaledwie do 600 sztuk - nabyć ją można było w cenie 19 500 zł brutto NBP
Monety z Janem III Sobieskim to kolejne kolekcjonerskie cacka. Piękne i kunsztownie wykonane. I cenne. Wystarczy wspomnieć, że złota moneta wybita została
Monety z Janem III Sobieskim to kolejne kolekcjonerskie cacka. Piękne i kunsztownie wykonane. I cenne. Wystarczy wspomnieć, że złota moneta wybita została w nakładzie zaledwie do 600 sztuk - nabyć ją można było w cenie 19 500 zł brutto NBP

Skarby Stanisława Augusta

I to właśnie temu wybitnemu wodzowi, niezwykłemu władcy, ale także patronowi artystów i uczonych, Narodowy Bank Polski poświęcił kolejną serię monet. Oczywiście bite są, jak na króla przystało, w złocie i srebrze.

Dlaczego walory te znalazły się wśród „Skarbów Stanisława Augusta”?

– Odwzorowują słynną osiemnastowieczną serię medalierską z wizerunkami królów Polski wykonaną na zlecenie Stanisława Augusta Poniatowskiego - wyjaśnia Tomasz Bylicki, starszy kustosz w Muzeum Warszawy.

I przypomina: - Królewskie medale powstawały w mennicy warszawskiej w latach 1791–1797/1798. Ich twórcami byli dwaj wybitni medalierzy Jan Filip Holzhaeusser i Jan Jakub Reichel. Medale były wzorowane na portretach namalowanych w latach 1768–1771 przez Marcella Bacciarellego do Pokoju Marmurowego w Zamku Królewskim w Warszawie.

Monety wybite przez Narodowy Bank Polski – złota o nominale 500 zł i srebrna o nominale 50 zł – to wierne repliki XVIII-wiecznych dzieł sztuki. Mają tę samą średnicę i wysokość, a także kunsztownie wykonany relief. Od królewskich medali odróżniają je jedynie awersy.

Monet srebrnych z Janem III Sobieskim wybito do 5 tys. sztuk – wyceniono je na 850 zł brutto
Monet srebrnych z Janem III Sobieskim wybito do 5 tys. sztuk – wyceniono je na 850 zł brutto NBP
Monet srebrnych z Janem III Sobieskim wybito do 5 tys. sztuk – wyceniono je na 850 zł brutto
Monet srebrnych z Janem III Sobieskim wybito do 5 tys. sztuk – wyceniono je na 850 zł brutto NBP

Odwrotne strony medali, te z krótkimi życiorysami królów, zostały pomniejszone, ponieważ towarzyszy im otok z nazwą państwa, godłem Rzeczypospolitej, nominałem oraz rokiem emisji – przypomina Narodowy Bank Polski.

- Życiorysy monarchów, jak również napisy na awersach medali towarzyszące portretom władców, zredagowane są po łacinie. Ostatecznej redakcji tych tekstów dokonał zapewne sam król Stanisław August. Imiona monarchów w języku polskim umieszczone zostały na boku monet; tamże znajduje się nazwa serii „Skarby Stanisława Augusta” – wyjaśnia Tomasz Bylicki.

Dodaje również, że XVIII-wieczny cykl składa się z 23 wizerunków polskich monarchów. 22 portrety powstały na podstawie dzieł Bacciarellego, a przy 23 – Stanisława Leszczyńskiego – wzorowano się najpewniej na obrazie Jana Bogumiła Plerscha. Obie serie, malarska i medalierska, zaczynają się od Bolesława Chrobrego, a kończą wizerunkiem Augusta III Sasa.

- W Pokoju Marmurowym od XVIII wieku naczelne miejsce zajmuje jednak kilkakrotnie większy od pozostałych królewskich portretów wizerunek Stanisława Augusta w pełnej postaci, w stroju koronacyjnym. Zapewne więc i serię medalierską zamykać miał medal z wizerunkiem aktualnie panującego monarchy. Abdykacja, emigracja i rychła śmierć króla w początku 1798 r. uniemożliwiły realizację tego zamierzenia – przypuszcza Tomasz Bylicki.

Narodowy Bank Polski, bijąc serię „Skarby Stanisława Augusta”, wyemituje 24 wizerunki monarchów – 23 z oryginalnej serii oraz Stanisława Augusta. Pierwsze monety ujrzały światło dzienne 12 marca 2013 roku. Tego dnia na numizmatycznym rynku – oczywiście w złocie i srebrze - pojawił się Bolesław Chrobry… 9 lutego 2022 r. NBP wyemitował monetę dwudziestą – z Janem III Sobieskim. Na swoją kolej czekają jeszcze August II Mocny, Stanisław Leszczyński, August III Sas oraz wspomniany Stanisław August Poniatowski.

Jan III Sobieski na złotych i srebrnych monetach Narodowego Banku Polskiego
Jan III Sobieski na złotych i srebrnych monetach Narodowego Banku Polskiego
Jan III Sobieski na złotych i srebrnych monetach Narodowego Banku Polskiego
Narodowy Bank Polski, bijąc serię „Skarby Stanisława Augusta”, wyemituje 24 wizerunki monarchów
Narodowy Bank Polski, bijąc serię „Skarby Stanisława Augusta”, wyemituje 24 wizerunki monarchów NBP

Jan III Sobieski - niezwykłą gratką kolekcjonerską

Wieniec laurowy na skroniach, podgolona głowa, potężne sumiaste wąsy, idealnie gładka cera – tak prezentuje się oblicze Jana III Sobieskiego na medalach wybitych w czasach Stanisława Augusta Poniatowskiego. Tak samo wygląda również na monetach Narodowego Banku Polskiego. Do tego kunsztowna zbroja z naramiennikiem w kształcie głowy lwa, płaszcz podbitym futrem, a na piersi krzyż i gwiazda francuskiego Orderu Ducha Świętego. Tak Marcello Bacciarelli widział oblicze polskiego władcy. I tak ukazano je na rewersach medali i monet.

A co znajduje się na ich awersach? Opis wszelakich cnót i zasług. W przypadku Jana III Sobieskiego brzmi on – w tłumaczeniu z łaciny – „Obrany Roku Pańskiego 1674 dnia 20 maja, koronowany Roku Pańskiego 1676 dnia 2 lutego, jako poddany (króla Michała) pobił Turków pod Chocimiem, jako król zwyciężał tychże, uwolnił Wiedeń od oblężenia, znamienity męstwem, wykształceniem i wymową, jako poddany był uczestnikiem wewnętrznych zamieszek, jako król dręczony był tym samym nieszczęściem. Umarł w Wilanowie Roku Pańskiego 1696 (…).”

Monety z Janem III Sobieskim to kolejna kolekcjonerska gratka. Piękne i kunsztownie wykonane. I cenne. Wystarczy wspomnieć, że złota wybita została w nakładzie zaledwie do 600 sztuk (nabyć ją można było w cenie 19 500 zł brutto). Nakład monety srebrnej jest nieco wyższy - do 5 tys. sztuk – a wyceniono ją na 850 zł brutto.

Kolejne emisje Narodowego Banku Polskiego

23 lutego Narodowy Bank Polski uhonoruje – w serii „Wyklęci przez komunistów żołnierze niezłomni” - Zdzisława Brońskiego „Uskoka”, partyzanta niepodległościowego podziemia.

23 lutego Narodowy Bank Polski uhonoruje – w serii „Wyklęci przez komunistów żołnierze niezłomni” - Zdzisława Brońskiego „Uskoka”
23 lutego Narodowy Bank Polski uhonoruje – w serii „Wyklęci przez komunistów żołnierze niezłomni” - Zdzisława Brońskiego „Uskoka” NBP
23 lutego Narodowy Bank Polski uhonoruje – w serii „Wyklęci przez komunistów żołnierze niezłomni” - Zdzisława Brońskiego „Uskoka”
23 lutego Narodowy Bank Polski uhonoruje – w serii „Wyklęci przez komunistów żołnierze niezłomni” - Zdzisława Brońskiego „Uskoka” NBP

Otoczony przez specjalną grupę Milicji Obywatelskiej, Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Urzędu Bezpieczeństwa, wolał śmierć niż niewolę. 21 maja 1949 roku w Dąbrówce (dzisiaj to Nowogród wysadził się granatem.

„Życie poświęcić warto jest tylko dla jednej idei, idei wolności! Jeśli walczymy i ponosimy ofiary, to dlatego, że chcemy właśnie żyć, ale żyć jako ludzie wolni, w wolnej Ojczyźnie” – to słowa z jego pamiętnika. Spisane zostały tuż przed śmiercią. NBP przypomni jego postać srebrną monetą o nominale 10 zł.

Także 10 srebrnymi złotymi Narodowy Bank Polski zamierza uczcić 200 rocznicę urodzin Ignacego Łukasiewicza. Moneta ma wejść do obiegu 8 marca.

Oto wybite w 2022 roku monety kolekcjonerskie Narodowego Banku Polskiego

  • Polska Reprezentacja Olimpijska Pekin 2022,
    nominał: 200 zł,
    wielkość emisji: do 1200,
    cena emisyjna: 3900 zł,
    w obiegu: od 20 stycznia
200-złotowa "złota" Polska Reprezentacja Olimpijska Pekin 2022
200-złotowa "złota" Polska Reprezentacja Olimpijska Pekin 2022 NBP
200-złotowa "złota" Polska Reprezentacja Olimpijska Pekin 2022
200-złotowa "złota" Polska Reprezentacja Olimpijska Pekin 2022 NBP
  • Polska Reprezentacja Olimpijska Pekin 2022,
    nominał: 10 zł,
    wielkość emisji: – do 15 000,
    cena emisyjna: 160 zł,
    w obiegu: od 20 stycznia
Srebrna Polska Reprezentacja Olimpijska Pekin 2022 - o nominale 10 zł
Srebrna Polska Reprezentacja Olimpijska Pekin 2022 - o nominale 10 zł NBP
Srebrna Polska Reprezentacja Olimpijska Pekin 2022 - o nominale 10 zł
Srebrna Polska Reprezentacja Olimpijska Pekin 2022 - o nominale 10 zł NBP
  • Ochrona polskiej granicy wschodniej,
    nominał: 10 zł,
    wielkość emisji: do 10 000,
    cena emisyjna: 160 zł,
    w obiegu: od 27 stycznia
Ochronę polskiej granicy wschodniej Narodowy Bank Polski uhonorował srebrną monetą o nominale 10 zł
Ochronę polskiej granicy wschodniej Narodowy Bank Polski uhonorował srebrną monetą o nominale 10 zł NBP
Ochronę polskiej granicy wschodniej Narodowy Bank Polski uhonorował srebrną monetą o nominale 10 zł
Ochronę polskiej granicy wschodniej Narodowy Bank Polski uhonorował srebrną monetą o nominale 10 zł NBP
  • Skarby Stanisława Augusta – Jan III Sobieski,
    nominał: 500 zł,
    wielkość emisji: do 600,
    cena emisyjna: 19 500 zł,
    w obiegu: od 9 lutego
Monety z Janem III Sobieskim to kolejne kolekcjonerskie cacka. Piękne i kunsztownie wykonane. I cenne. Wystarczy wspomnieć, że złota moneta wybita została
Monety z Janem III Sobieskim to kolejne kolekcjonerskie cacka. Piękne i kunsztownie wykonane. I cenne. Wystarczy wspomnieć, że złota moneta wybita została w nakładzie zaledwie do 600 sztuk - nabyć ją można było w cenie 19 500 zł brutto NBP
Monety z Janem III Sobieskim to kolejne kolekcjonerskie cacka. Piękne i kunsztownie wykonane. I cenne. Wystarczy wspomnieć, że złota moneta wybita została
Monety z Janem III Sobieskim to kolejne kolekcjonerskie cacka. Piękne i kunsztownie wykonane. I cenne. Wystarczy wspomnieć, że złota moneta wybita została w nakładzie zaledwie do 600 sztuk - nabyć ją można było w cenie 19 500 zł brutto NBP
  • Skarby Stanisława Augusta – Jan III Sobieski,
    nominał: 50 zł,
    wielkość emisji: do 5000,
    cena emisyjna: 850 zł,
    w obiegu: od 9 lutego
Monet srebrnych z Janem III Sobieskim wybito do 5 tys. sztuk – wyceniono je na 850 zł brutto
Monet srebrnych z Janem III Sobieskim wybito do 5 tys. sztuk – wyceniono je na 850 zł brutto NBP
Monet srebrnych z Janem III Sobieskim wybito do 5 tys. sztuk – wyceniono je na 850 zł brutto
Monet srebrnych z Janem III Sobieskim wybito do 5 tys. sztuk – wyceniono je na 850 zł brutto NBP

Plany emisyjne Narodowego Banku Polskiego w 2022 r.

  • Wyklęci przez komunistów żołnierze niezłomni, Zdzisław Broński „Uskok”,
    nominał: 10 zł,
    wielkość emisji: do 10 000,
    w obiegu: od 23 lutego
23 lutego Narodowy Bank Polski uhonoruje – w serii „Wyklęci przez komunistów żołnierze niezłomni” - Zdzisława Brońskiego „Uskoka”
23 lutego Narodowy Bank Polski uhonoruje – w serii „Wyklęci przez komunistów żołnierze niezłomni” - Zdzisława Brońskiego „Uskoka” NBP
23 lutego Narodowy Bank Polski uhonoruje – w serii „Wyklęci przez komunistów żołnierze niezłomni” - Zdzisława Brońskiego „Uskoka”
23 lutego Narodowy Bank Polski uhonoruje – w serii „Wyklęci przez komunistów żołnierze niezłomni” - Zdzisława Brońskiego „Uskoka” NBP
  • 200. rocznica urodzin Ignacego Łukasiewicza,
    nominał: 10 zł,
    wielkość emisji: do 10 000,
    w obiegu: od 8 marca
  • Wielcy polscy ekonomiści – Władysław Grabski,
    nominał: 10 zł,
    wielkość emisji: do 10 000,
    w obiegu: od 21 kwietnia
  • Wielcy polscy ekonomiści – Leon Biegeleisen,
    nominał: 10 zł,
    wielkość emisji: do 10 000,
    w obiegu: od 5 maja
  • Wielcy polscy ekonomiści – Jan Stanisław Lewiński,
    nominał: 10 zł,
    wielkość emisji: do 10 000,
    w obiegu: od 5 maja
  • 30. rocznica powołania Straży Granicznej,
    nominał: 10 zł,
    wielkość emisji: do 10 000,
    w obiegu: od 11 maja
  • Polskie banknoty obiegowe,
    nominały: 500 zł, 200 zł, 100 zł, 50 zł, 20 zł, 10 zł,
    wielkość emisji: 2000 zestawów,
    w obiegu: od 19 maja
  • Odkryj Polskę – Zamek w Mosznej,
    nominał: 5 zł,
    wielkość emisji: do 1 000 000,
    w obiegu: od 23 maja
  • Ochrona polskiej granicy wschodniej,
    nominał: 20 zł,
    wielkość emisji: do 70 000,
    w obiegu: od 27 maja
  • 100. rocznica powrotu części Górnego Śląska do Polski,
    nominał: 10 zł,
    wielkość emisji: do 10 000,
    w obiegu: od 9 czerwca
  • 100. rocznica odkrycia zespołu pradziejowych kopalni krzemienia pasiastego „Krzemionki”,
    nominał: 50 zł,
    wielkość emisji: do 6000,
    w obiegu: od 12 lipca
  • Wyklęci przez komunistów żołnierze niezłomni – Antoni Żubryd „Zuch”,
    nominał: 10 zł,
    wielkość emisji: do 10 000,
    w obiegu: od 1 września
  • XVI Międzynarodowy Kongres Numizmatyczny,
    nominał: 50 zł,
    wielkość emisji: do 5000,
    w obiegu: od 6 września
  • 100-lecie Portu Gdynia,
    nominał: 20 zł,
    wielkość emisji: do 9000,
    w obiegu: od 14 września
  • Wielkie aktorki – Wanda Siemaszkowa,
    nominał: 20 zł,
    wielkość emisji: do 10 000,
    w obiegu: od 12 października
  • Wielcy polscy ekonomiści – Władysław Zawadzki,
    nominał: 10 zł,
    wielkość emisji: do 10 000,
    w obiegu: od 26 października
  • Wielcy polscy ekonomiści – Michał Kalecki,
    nominał: 10 zł,
    wielkość emisji: do 10 000,
    w obiegu: od 26 października
  • 90. rocznica powstania Znaku Rodła,
    nominał: 10 zł,
    wielkość emisji: do 10 000,
    w obiegu: od 8 listopada
  • Mikołaj Kopernik,
    nominał: 20 zł,
    wielkość emisji: do 70 000,
    w obiegu: od 16 listopada
  • Odkryj Polskę – Klasztor pobenedyktyński na Świętym Krzyżu,
    nominał: 5 zł,
    wielkość emisji: do 1 000 000,
    w obiegu: od 24 listopada
  • Skarby Stanisława Augusta – August II Mocny,
    nominał: 500 zł,
    wielkość emisji: do 600,
    w obiegu: od 1 grudnia
  • Skarby Stanisława Augusta – August II Mocny,
    nominał: 50 zł,
    wielkość emisji: do 5000,
    w obiegu: od 1 grudnia
  • Niemiecki obóz dla polskich dzieci w Łodzi (1942-1945),
    nominał: 10 zł,
    wielkość emisji: do 9000,
    w obiegu: od 8 grudnia

Monety Narodowego Banku Polskiego związane z Krakowem. I nie tylko. Zobacz:

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Strefa Biznesu: Polacy chętniej sięgają po krajowe produkty?

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera

Materiał oryginalny: Jan III Sobieski na złotych i srebrnych monetach Narodowego Banku Polskiego - Dziennik Polski

Wróć na krakow.naszemiasto.pl Nasze Miasto