FLESZ - Najdłuższy tunel w Polsce gotowy
Na książkę składają się głosy najważniejszych współczesnych filozofów: Theodora w. Adorno, Hannah Arendt, Donatelli Di Cesare, Jacquesa Derridy, Emila L. Fackenheima, Jürgena Habermasa, Joshui Halberstama, Leszka Kołakowskiego, Emmanuela Lévinasa, Jean-François Lyotarda, Avishai Margalit, Gabriela Motzkina, Ernsta Nolte, Jana Woleńskiego na temat Zagłady. „Celem było zebranie głosów filozofów, którzy z perspektywy uprawianej przez siebie dyscypliny, w sposób odmienny od badaczy z innych dziedzin humanistyki, spojrzą niejako ‘z góry’ na doświadczenie Zagłady” - pisze we wstępie redaktorka wydania Delfina Jałowik.
Antologia poświęcona jest aspektom ontologicznym, poznawczym i etycznym Zagłady. Motywem łączącym wszystkie eseje jest refleksja „nad wyjątkowością Holocaustu w odniesieniu do innych ludobójstw oraz nad bezmiarem tej tragedii połączone z charakterystyką sprawców i ofiar” - podkreśla Jałowik.
Rozważania Hannah Arendt nad motywami politycznymi i psychologicznymi, które doprowadziły do sformułowania tezy o zbiorowej winie narodu niemieckiego filozofka zawarła w eseju „Zorganizowana wina” opublikowanym tuż po wojnie. Z kolei Leszek Kołakowski zastanawia się, zestawiając narodowy socjalizm ze stalinizmem, co odróżnia ideologiczne zabójstwo jakim była zagłada Żydów, od ludobójstw dokonywanych na innych grupach etnicznych.
Levinas w eseju „Cierpienie bezużyteczne” analizuje zjawisko cierpienia w perspektywie Zagłady, ale także wojen i totalitaryzmów, które naznaczyły ubiegłe stulecie.
W wyborze znalazł się także - po raz pierwszy po polsku - budzący wciąż emocje tekst Adorno, w którym filozof zawarł stwierdzenie, że „pisanie wierszy po Auschwitz jest barbarzyństwem”. A także kontrowersyjny tekst Ernsta Nolte „Przeszłość, która nie chce przejść” opublikowany w 1986 roku, w którym filozof wykazuje związek narodowego socjalizmu i komunizmu, Zagłady i gułagów, wskazując, że ten pierwszy jest jedynie następstwem ideologii, która rozwinęła się w ZSRR. Po tym tekście Nolte został oskarżony o pomniejszanie zbrodni nazistów, a także wykluczony z publicznej debaty na ten temat w Niemeczech.
Tom zamyka esej Jana Woleńskiego „Todeswelt jako horyzont”, w którym filozof postuluje wprowadzenie do języka terminu zawartego w tytule na określenie życia w obozach koncentracyjnych i gettach oraz walki o przetrwanie.
W publikacji nie znalazł się natomiast głos Martina Heideggera, który byłby ciekawym dopełnieniem tomu. Jednak, jak podkreśla redaktorka antologii, od lat licencjonodawcy nie zgadzają się na publikację tekstów filozofa w wydaniach zbiorowych. Heidegger podczas wojny był członkiem NSDAP, nigdy nie skomentował swojej postawy, komentarze zawarł jednak w zapiskach opublikowanych po jego śmierci.
„Filozofia a Zagłada”
Red. Delfina Jałowik
MOCAK, 2021
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
