Archeolodzy z Uniwersytetu Jagiellońskiego odkrywają fascynującą przeszłość Kolorado

Badania w regionie Mesa Verde w Kolorado prowadzi od 2011 roku Instytut Archeologii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Co warte podkreślenia - to pierwszy samodzielny polski projekt archeologiczny w Stanach Zjednoczonych i przykład jednych z nielicznych europejskich badań tego obszaru. Kierownikiem projektu jest dr Radosław Palonka z Instytutu Archeologii UJ.

Na wystawę, która pokazywana jest teraz w Kolorado, złożyły się zdjęcia (w większości autorstwa Roberta Słabońskiego), znaleziska z badań, modele i wizualizacje.

Jak wskazują badacze z Krakowa, pogranicze stanów Kolorado i Utah (tzw. region Mesa Verde) to jeden z najbogatszych archeologicznie obszarów w Ameryce Północnej. Znany jest głównie ze względu na słynne prekolumbijskie miasta skalne Indian Pueblo, które budowane były w niszach skalnych w malowniczych i głębokich kanionach. To właśnie tutaj, mimo gorącego i suchego klimatu z małą ilością opadów, powstały jedne z najbardziej rozwiniętych rolniczych społeczeństw indiańskich Ameryki Północnej, jeszcze na długo przed przybyciem Kolumba do Nowego Świata.

Badania prowadzone przez specjalistów z UJ (m.in. geofizyczne, wykopaliska w wybranych osadach, skanowanie laserowe 3D) skupiły się na rekonstrukcji sieci osadniczej oraz zmian społeczno-kulturowych zespołu 40 małych osad oraz jednego dużego centrum osadniczego kultury Pueblo z XIII wieku.

Polacy wykazali, że osady te w okresie niekorzystnych zmian klimatu i środowiska naturalnego oraz wzrastającego zagrożenia walkami i wojnami w drugiej połowie XIII wieku potrafiły stworzyć doskonale zorganizowaną strukturę. Budowano je w obronnych lokalizacjach i blisko źródeł wody, kamienne wieże stały w miejscach, które umożliwiały szybką komunikację poprzez przekazywanie sygnałów ogniowych i dymnych w razie zagrożenia.

Prace krakowskich archeologów przyczyniły się m.in. do precyzyjnego datowania części zespołu osad (m.in. poprzez badania dendrochronologiczne). Polacy zajęli się również dokumentacją i analizą sztuki naskalnej. Na przykład w Kanionie Sandstone doprowadzili do odkrycia ogromnych galerii z malowidłami i petroglifami indiańskimi (to wyryte w skale rysunki) z różnych okresów.

Polscy naukowcy podkreślają, że dla pełniejszego obrazu badań od dwóch lat współpracują z Indianami Hopi (stają się oni konsultantami), jedną z grup Pueblo, bezpośrednimi potomkami starożytnej kultury Pueblo, której członkowie prawie 800 lat temu wybudowali swoje osady w kanionach Mesa Verde, a pod koniec XIII w. migrowali na południe, na teren dzisiejszej Arizony i Nowego Meksyku.